معلول به کسی گفته می شود که بر اثر نقص جسمی یا ذهنی، اختلال قابل توجهی به طور مستمر بر سلامت و کارایی عمومی، و یا در شئون اجتماعی، اقتصادی و حرفه ای او به وجود آید، به طوری که این اختلال، از استقلال فردی، اجتماعی و اقتصادی وی بکاهد.
محمد جعفری/طبق آمار بهداشت جهانی حدود 10 درصد از جمعیت جهان دچار نوعی معلولیت می‌باشند. به عبارت دیگر می‌توان گفت معلولان بزرگترین اقلیت جهان هستند که بر اساس این آمار در حال حاضر بیش از ۶۰۰ میلیون نفر از ساکنان جهان به علل مختلف جسمی، روانی و اجتماعی دچار ناتوانی و معلولیت می باشند.امروزه بسیاری از معلولیت ها را می توان از طریق مراقبت های اولیه بهداشتی نظیر واکسیناسیون، تغذیه مناسب و … همچنین از طریق مراقبت های حرفه ای از قبیل توانبخشی طبی، گفتار درمانی، ارتوپدی فنی و … از بین برد.
برخی از معلولیت ها در مراحل اولیه، با اقدامات درمانی و ترمیمی، قابل پیشگیری یا درمان هستند. در کشورهای صنعتی پیشرفت های چشمگیری در زمینه پیشگیری از معلولیت حاصل شده است، ولی در اکثر کشورهای در حال رشد میزان اقدامات انجام شده نسبت به آنچه مورد نیاز می باشد، بسیار کمتر است . در ایران، حدود سه درصد به نوعی دچار معلولیت های جسمی جزئی یا کلی هستند. معلولیت، گاه به علت نبود در مان مناسب، در طول زندگی و تا پایان عمر، با این گونه افراد خواهد بود.
آنچه در ارتباطات اجتماعی با معلول باید در نظر گرفت، این نکته است که ارتباط با آنها، باید همراه احترام باشد و از ترحم به ایشان دوری گزید. تفاوت این دو نوع رفتار در این است که در اولی، طرفِ موردِ احترام، انسانی بزرگ به شمار می آید؛ اما در گزینه ترحم، مخاطبْ انسانی ذلیل و خوار شمرده می شود که باید همواره دست او را گرفت و به شخصیت و روحیات وی، اندک توجهی نمی گردد.
به یاد داشته باشیم آنچه توانایی را می سازد، اراده است و اراده اگر بخواهد جاری شود، هیچ بهانه ای را نمی شناسد.معلولان باید فرصت یابند تا استعدادهای خلاّق هنری و فکری خود را رشد داده و آن را نه تنها برای منافع خود، بلکه برای غنی سازی جامعه به کار گیرند. به این منظور، باید دسترسی آنان برای مشارکت در فعالیت های فرهنگی تضمین شود. اگر توانمندی‌های افراد معلول به جامعه نشان داده شود، فرهنگ نگرش مردم به معلولان تغییر می‌کند و اعتماد به نفس آنها نسبت به توانمندی‌های خودشان بیشتر می شود.افراد معلول باید در تصمیم گیری ها، به ویژه درخصوص سازمان هایی که اعضای آن از معلولان تشکیل شده، یا معلولان در آن عضویت دارند و برای معلولان خدمت رسانی می کنند، مشارکت جدی و تاثیرگذار داشته باشند.
کمک به تشکیل گروه های خودیار به منظور حمایت و توسعه جامعه خاص معلولان، از مهم ترین اقدامات برای مشارکت این گروه می باشد.وظیفه سازمان‌ها، تشکل‌ها، خیرین و بخش‌های دولتی و خصوصی نسبت به جامعه معلولین این است که با برجسته سازی توانمندی‌های افراد معلول، نوع نگرش و نگاه ترحم آمیز جامعه به آنان را تغییر دهند.: افراد معلول نباید خودشان را نسبت به دیگران ناتوان بدانند و باید تلاش کنند با تقویت دیگر اعضای بدن خود، نقص بدنی خود را جبران کنند.
