روشندلان کرمانی روز جمعۀ این هفته برای اولین‌بار بی‌هیچ دغدغه‌ای به سینما می‌روند.
زینب عباس‌شیرازی با همراهی دوستش یلدا فروتن رویدادی با عنوان «سینما روایت روشن» را برنامه‌ریزی کرده‌اند که روز جمعه 21 شهریورماه در محل سینما تماشا شهر کرمان اجرا خواهد شد.
در این رویداد که حدود 300 نفر در آن شرکت خواهند داشت، یک فیلم کمدی با عنوان «مرد عینکی» به‌صورت توضیح‌دار (پرده‌خوانی) برای نابینایان اکران خواهد شد و به گفتۀ برگزارکنندۀ آن «صدا، تصویر را روایت می‌کند».
اینکه چه شد عباس‌شیرازی سراغ این ایده رفت به دو تجربۀ شخصی او برمی‌گردد. یکی اینکه در دوران مدرسه دوستی داشته که نابینا بوده و همین رابطه، چشم او را به روی بسیاری از مسائل نابینایان که ما از آن بی‌خبریم باز کرده است. دیگری، تجربۀ تلخ یک فرد نابینا در سینما را از نزدیک دیده است.
او می‌گوید که یک بار که برای تماشای فیلم به سینما رفته بوده، متوجۀ پچ‌پچ دو نفر از افراد داخل سالن می‌شود. یکی از آن‌ها نابینا بوده و همراهش مجبور بوده سکانس‌های فیلم را برای او توضیح بدهد. زمزمۀ این دو نفر اما باعث اعتراض تند یکی دیگر از افراد داخل سینما می‌شود که با لحن بدی از آن‌ها می‌خواهد ساکت شوند. همین کافی بود تا ذهن عباس‌شیرازی را درگیر این موضوع بکند که برای سینما رفتن نابینایان چه کاری از دستش برمی‌آید؟
او بعد از کمی جست‌وجو باخبر می‌شود که گروه «سوینا» با مدیریت «گلاره عباسی» در تهران امکان تماشای فیلم را برای نابینایان فراهم کرده‌اند. از این طرح ایده می‌گیرد. عباس‌شیرازی به فردای‌کرمان می‌گوید: «گروه سوینا از سال 98 فعالیت خود را آغاز کرده است. آن سال‌ها خیلی پیگیری کردم که در کرمان هم این طرح را اجرا کنم ولی کسی حمایت نکرد و نتوانستم اجرایش کنم. امسال در تقویم دیدم که روز ملی سینما و هفتۀ عصای سفید تقریبا مقارن شده‌اند و همین باعث شد که یک‌بار دیگر انگیزه پیدا کنم تا این ایده را در کرمان اجرا کنم اما از همان اول به خودم گفتم که اگر کسی کمک نکرد به‌تنهایی و به هر صورت که هست اجرایش خواهم کرد».
او با اشاره به اینکه مجوزها را گرفتیم و روال اداری را طی کردیم و رویداد با نام سینما روایت روشن در روز جمعه اجرا خواهد شد، ادامه می‌دهد: «این، برای اولین‌بار در استان کرمان است که نابینایان می‌توانند تماشای فیلم در سالن سینما را بی‌هیچ دغدغه‌ای تجربه کنند. فیلمی که انتخاب شده به صورت لایو و توضیح‌دار اکران خواهد شد».
عباس‌شیرازی در پاسخ به این پرسش که چرا فیلم مرد عینکی را انتخاب کردید؟ می‌گوید: «ردۀ سنی مختلفی از کودک تا بزرگسال در این برنامه شرکت می‌کنند. خواستیم فیلمی باشد که جذابیت داشته باشد و میهمانان ما صدای آن را پیش از این در تلویزیون و یا از طریق اینترنت نشنیده باشند. در نتیجۀ بررسی‌هایی که داشتیم به فیلم طنز مرد عینکی رسیدیم. کل افرادی که در این مراسم دعوت شده‌اند بالغ بر 300 نفر هستند که در سینمای شهر تماشا دور هم جمع می‌شوند».
وی با قدردانی از همراهی مدیریت سینما شهر تماشا برای اجرای این رویداد در پاسخ به اینکه آیا سینما روایت روشن فقط همین یک‌بار در کرمان برگزار می‌شود یا به‌صورت دائمی خواهد بود؟ اظهار می‌کند: «خیلی راحت می‌توان این برنامه را دائمی کرد البته اگر همه حمایت کنند».
این فعال اجتماعی و فرهنگی می‌افزاید: «طبق آمار شفاهی که دریافت کرده‌ام جمعیت نابینایان در استان کرمان حدود 13 هزار نفر و در شهر کرمان حدود چهار، پنچ هزار نفر است. آمار بسیار بالایی است ضمن اینکه در جریان بررسی‌هایی که داشتیم مشخص شد این مطالبه هم وجود دارد که نابینایان بتوانند از خانه خارج شوند و از حضور در اجتماع خجالت نکشند. این شرایط نشان می‌دهد که باید طرح‌های اجتماعی و فرهنگی ویژۀ این افراد برگزار شود».
وی اضافه می‌کند: «برگزاری رویدادها بدون حامی و پشتیبان واقعا کار سختی است. اگر حمایت بشویم، برای سایر افراد دارای معلولیت هم طرح‌هایی دارم. سینمای نابینایان هم می‌تواند به‌صورت مستمر در کرمان دایر باشد».
عباس‌شیرازی در پاسخ به این پرسش فردای‌کرمان که طرح شما چه تفاوتی با طرح سوینا در تهران دارد؟ می‌گوید: «دقیقا نمی‌دانم سبک کاری این گروه چگونه است. فقط می‌دانم که مجموعه‌‌‌ای اختصاصی برای نابینایان دارند. ما برنامۀ کرمان را به صورت لایو اجرا می‌کنیم و فکر می‌کنم از این نظر با آنچه که خانم عباسی در تهران انجام می‌دهند تفاوت‌هایی داشته باشد».
فیلم توضیح‌دار یا همان Audio Description نسخه‌ای از فیلم یا سریال است که برای نابینایان و کم‌بینایان آماده می‌شود. در این نسخه، علاوه بر صدای اصلی اثر، یک راوی هم حضور دارد که صحنه‌های مهم را توصیف می‌کند. این توضیحات شامل چیزهایی مثل حالت چهرۀ بازیگران، حرکات‌شان، لباس‌ها، محیط و اتفاقاتی است که بدون دیدن تصویر نمی‌توان متوجۀ آن شد.
گوینده تلاش می‌کند توضیح‌ها را کوتاه و روشن بیان کند و بین دیالوگ‌ها یا لحظاتی که موسیقی پخش می‌شود، آن‌ها را قرار دهد تا با جریان طبیعی فیلم تداخل نداشته باشد. نکتۀ مهم این است که راوی تنها توصیف می‌کند و وارد تفسیر یا قضاوت شخصی نمی‌شود.
هدف اصلی این کار این است که نابینایان هم مثل سایر مخاطبان بتوانند با داستان، فضا و جزئیات اثر ارتباط بگیرند و تجربه‌ای نزدیک به بینایان داشته باشند.
حالا با کوشش‌‌های زینب عباس‌شیرازی، فعال فرهنگی و اجتماعی، نابینایان در شهر کرمان از این تجربه بهره‌مند می‌شوند.
او با قدردانی از همۀ کسانی که همراهی‌اش کردند تا این طرح اجرا شود، در پاسخ به فردای‌کرمان از این می‌گوید که آگاهانه سعی می‌کند به آدم‌های پیرامون خود در جامعه توجه کند. او اظهار می‌کند: «آدم‌ها بیش‌تر درگیر امور روزمرۀ خود هستند و توجهی به پیرامون ندارند. من اما همیشه سعی کردم شرایط افراد دیگر از جمله معلولان را ببینم. اگر همه وسعت دید بیش‌تری داشته باشیم، متوجه می‌شویم که اطراف ما چه مشکلات و مسائلی هست که خود ما هم می‌توانیم در رفع آن اثرگذار باشیم. قرار نیست فقط منِ شهروند که هیچ مسئولیتی ندارم به قشر نابینایان توجه کنم و نهادهای متولی به نیازهای این قشر به اندازۀ کافی توجه نداشته باشند. تقاضایم این است که همه نگاه ویژه‌تری به افراد معلول داشته باشند و نیازهای آن‌ها را نادیده نگیرند».
عباس‌شیرازی را از زمانی که در گروه شورای مشورتی جوانان شورای شهر کرمان (دورۀ پنجم شورا) می‌شناسم. او همواره پرتلاش، ایده‌پرداز و دغدغه‌مند بوده است. شاهد ایده‌های دیگری که داشت هم بودم که به‌دلیل عدم حمایت نتوانست آن را به‌اجرا برساند.
حالا برگزاری رویداد «سینما روایت روشن» نشان می‌دهد دغدغه‌اش تنها طرح ایده نیست بلکه به‌دنبال ایجاد تغییر واقعی در زندگی شهروندان، به‌ویژه روشندلان و معلولان است.
چنین حرکت‌هایی نیاز به حمایت جدی نهادهای فرهنگی، مدیران شهری و فعالان اجتماعی دارد. اگر این همراهی شکل بگیرد، نه‌تنها روشندلان بلکه کل جامعه از ثمرات آن بهره‌مند خواهند شد. جوانانی مانند عباس‌شیرازی سرمایه‌های اجتماعی این شهرند و باید میدان بیش‌تری برای ادامه مسیرشان داشته باشند.
فردای کرمان
