سلایق ما در طول زندگی خود در بسیاری از زمینه‌ها تغییر می‌کند. غذاهایی که در کودکی دوست نداشتیم را امتحان می‌کنیم، مقصدهای تازه‌ای را برای سفر انتخاب می‌کنیم و تجربه‌های جدید را می‌پذیریم. اما وقتی صحبت از موسیقی می‌شود، به نظر می‌رسد که داستان برای مردان متفاوت است.
بر اساس نتایج یک پژوهش جدید، مردان معمولاً تا پایان عمر با آهنگ‌هایی که در دوران نوجوانی دوستشان داشته‌اند، پیوند عاطفی خود را حفظ می‌کنند. طبق یافته‌ها، قوی‌ترین خاطرات موسیقایی مردان در حدود سن ۱۶ سالگی شکل می‌گیرد؛ دوره‌ای که احساسات و هیجانات موسیقایی آن‌ها به اوج خود می‌رسد.
در حالی که مردان به آهنگ‌های نوجوانی خود وفادار می‌مانند، زنان با گذر زمان همچنان سلیقه موسیقایی خود را گسترش می‌دهند. آن‌ها بیشتر از مردان تمایل دارند که با آهنگ‌های جدید و ترندهای روز همراه شوند و موسیقی را به عنوان ابزاری برای بیان احساسات و برقراری ارتباط‌های اجتماعی به کار بگیرند.
گروهی از پژوهشگران دانشگاه ییواسکایلا در فنلاند از حدود ۲ هزار نفر از ۸۴ کشور خواستند که قطعه‌ای موسیقی را انتخاب کنند که برایشان معنا و بار عاطفی خاصی دارد. تحلیل داده‌ها نشان داد که بیشتر افراد، آهنگ‌های مهم زندگی خود را در سال‌های نوجوانی تجربه کرده‌اند.
دانشمندان این پدیده را «برآمدگی یادآوری» (Reminiscence Bump) نامیده‌اند؛ به این معنا که موسیقی‌هایی که در آن دوران گوش داده‌ایم، به شکلی ویژه در حافظه و احساس ما ماندگار می‌شوند.
به گفته دکتر ایبالا بورونات، نویسنده اصلی این پژوهش، مغز نوجوان را می‌توان شبیه یک اسفنج دانست که با اشتیاق، پاداش‌ها و احساسات جدید را جذب می‌کند، اما هنوز فیلترهای ذهنی‌اش کامل نشده‌اند.
به همین دلیل، تجربه‌های عاطفی قدرتمند، مثل آهنگ‌هایی که عمیقاً دوستشان داریم، در این دوران اثر ماندگاری بر مغز می‌گذارند.
بررسی‌ها نشان داده که مردان بیشترین ارتباط عاطفی را با آهنگ‌هایی برقرار می‌کنند که در سن ۱۶ سالگی شنیده‌اند، در حالی که برای زنان این اوج در حدود ۱۹ سالگی رخ می‌دهد.
اما تفاوت اصلی در این است که با گذشت زمان، زنان از این نقطه عبور می‌کنند و به موسیقی‌های جدیدتر علاقه‌مند می‌شوند؛ در حالی که مردان حتی در دهه‌های بعدی زندگی، همچنان با آهنگ‌های نوجوانی خود احساس نزدیکی دارند.
نتایج نشان می‌دهد که موسیقی برای بسیاری از پسران نوجوان، تنها سرگرمی نیست؛ بلکه ابزاری برای ابراز هویت، طغیان و استقلال است. در بازه‌ی سنی ۱۴ تا ۱۷ سالگی، بسیاری از پسران برای فاصله گرفتن از والدین و پیدا کردن جایگاه خود در میان دوستان، به سوی شنیدن سبک‌هایی مانند راک، متال یا پانک می‌روند.
برای مردان، موسیقی دوران بلوغ مثل لنگری همیشگی است که معنای شخصی و خاطرات مهم زندگی آن‌ها را در خود نگه می‌دارد. اما در مورد زنان، موسیقی ابزاری سیال‌تر است که در طول زندگی تغییر نقش می‌دهد و با مراحل مختلف زندگی همراه می‌شود.
پس اگر مردی را دیدید که هنوز همان آهنگ‌های قدیمی را گوش می‌دهد، شاید نوستالژی تنها دلیلش نباشد. این آهنگ‌ها بخشی از هویت او را شکل داده‌اند؛ صدای خاطراتی که در ۱۶ سالگی در ذهنش حک شده‌اند و هیچ‌گاه محو نمی‌شوند.
