موزه‌های آستان قدس رضوی نیز یکی از مهم‌ترین و باسابقه‌ترین گنجینه‌های فرهنگی و تاریخی در ایران و جهان اسلام به شمار می آید که در حفظ و نگهداری میراث گذشتگان سهم به سزایی دارد.
اساس شکلگیری موزه آستان قدس رضوی با دو نوع آثار بوده؛ قسمت اول آثار کاربردی و دارای تقدس است که سال‌ها در مخازن آستان قدس رضوی حفاظت و نگهداری شدند و هم اکنون به عنوان آثار تاریخی و فرهنگی در موزه آستان قدس رضوی به نمایش درآمده اند همانند: ضریح ها، درها، پنجره‌ها، وسایل شستشو و …. و قسمت دوم آثار اهدایی و موقوفه از سوی ارادتمندان به آستان مقدس حضرت رضا علیه السلام است که به دلیل موقوفه بودن سال‌ها در خزانه حفاظت و نگهداری شده و به دلیل نفاست آن‌ها به عنوان آثار هنری و فرهنگی در موزه آستان قدس رضوی به نمایش عموم گذاشته شده و شامل قرآن ها، سکه ها، مدال ها، فرش ها و … می شود.
اهدای آثار برجسته به موزه ها امری است که مورد اهتمام بسیاری از علاقمندان به موزه است و این امر عاملی شد تا با مهدی قیصری نیک معاون موزه ها و گنجینه های فرهنگی آستان قدس رضوی به گفت و گو بنشینیم.
وقف؛ حامی موزه وحفظ آثار فرهنگی
معاون موزه ها و گنجینه های فرهنگی آستان قدس رضوی با اشاره به اینکه آثار و منابع اهدایی و وقفی به موزه آستان قدس رضوی به سه دسته تقسیم می شوند؛ بیان کرد: دسته اول میراث خانوادگی به شمار آمده همانند: بسیاری از قرآن ها و آثار تاریخی، دسته دوم آثار خلق شده توسط هنرمندان است که بهترین کار خلق شده خودشان را به حرم رضوی وقف و یا اهداء کرده‌اند؛ همانند: آثار استاد فرشچیان در حوزه هنرهای تجسمی، خانواده صفدرزاده حقیقی در حوزه فرش و دسته سوم آثاری است که با تلاش نام آوران کشورمان در حوزه های علمی و ورزشی کسب شده و به دلیل نذری و نیتی که داشته اند به موزه حرم مطهر رضوی اهداء شده است.
مهدی قیصری نیک افزود: سنت حسنه وقف به عنوان یک منبع مالی مستمر، پشتیبان توسعه مراکز علمی و فرهنگی این بارگاه ملکوتی بوده و در جذب آثار و توسعه موزه‌های آستان قدس رضوی؛ توسعه فیزیکی و تکمیل مجموعه‌ها نقش بسیار مهمی داشته؛ این سنت نه تنها به جمع‌آوری آثار تاریخی، فرهنگی و هنری کمک می‌کند بلکه نشان‌دهنده تداوم سنت حسنه وقف و اهداء در جامعه اسلامی است.
وی ادامه داد: موزه های این آستان مقدس به عنوان یکی از پیشروترین مراکز در جذب آثار تاریخی و فرهنگی به صورت وقفی و اهدایی در منطقه و جهان اسلام شناخته می‌شود که با رویکرد توسعه‌ای و همچنین افزایش فضاهای نمایشی، توانسته‌است تعداد آثار جذب شده و به نمایش درآمده را در ۴۰ سال گذشته چندین برابر کند.
اعتمادسازی و جذب آثار فرهنگی
معاون موزه ها و گنجینه های فرهنگی آستان قدس رضوی با اشاره به اینکه ارتباط کارشناسان موزه رضوی با مجموعه‌داران یکی از راه‌های مهم برای شناسایی و جذب آثار تاریخی و هنری است؛ عنوان کرد: مجموعه‌داران اغلب اشیاء ارزشمندی را در اختیار دارند که ممکن است در موزه‌ها و مجموعه‌های عمومی موجود نباشند.
قیصری نیک اظهار کرد: کارشناسان موزه آستان قدس رضوی با شناسایی و ارتباط‌گیری با مجموعه داران در سطح داخل و خارج از کشور از طریق اعتمادسازی، ارائه مشوق‌های مناسب، ایجاد رابطه صمیمانه و حرفه‌ای با این افراد توانسته اند نقش مهمی در حفظ و ارتقای میراث تاریخی، فرهنگی و هنری کشور بردارند.
وی با تشریح آثار اهدایی به موزه های این آستان مقدس در سال ۱۴۰۳ عنوان کرد: این مجموعه بیش از ۴۲ هزار قلم آثار موزه ای از قبیل: سکه، طلا، نقره، مس، نیکل و …از دوران قبل و بعد از اسلام ، تمبر و اقلام پستی و کارت پستال، اسکناس، فرش، نشان و مدال، ظروف، تابلوهای خوشنویسی و نقاشی و … را به صورت اهدایی جذب کرده است.
قیصری افزود: نفیس‌ترین آن‌ها مدال طلا، نقره و برنز مربوط به مسابقات المپیاد جهانی، اختراعات، پارالمپیک جهانی و آسیایی توسط ورزشکاران و نام آوران علمی، مهر اسم نایب التولیه حرم مطهر رضوی در دوره مظفرالدین شاه قاجار با کتیبه آستان مبارکه وزیر اعظم عباس الحسینی ۱۳۱۷ ق ظروف و کوزه مربوط دوره ساسانی، سکه طلا از سلسله های مختلف ایرانی و خلافت عثمانی، سکه نقره از سلاطین گورکانی هند و سلسله های مختلف ایرانی، تابلوهای خوشنویسی و … است.
وی با اشاره به اینکه در سال ۱۴۰۳ در راستای تکمیل آثار کسری موزه رضوی با شناسایی مجموعه داران، بانیانی برای اهدای آثار سکه، تمبر، اسکناس و … و ثبت آن به نام مجموعه دار یا بانی آن در موزه رضوی فعالیت هایی صورت گرفته؛ ادامه داد: از جمله این آثار مجموعه ای حدود ۹ هزار قطعه تمبر مربوط به کشور افغانستان توسط آقای تیمور آذر پی از کشور انگلیس، ۲۳۰۰ سکه توسط آقای محمد تقی صفار از مشهد، سکه نقره توسط آقای سید اقبال حجازی از کشور انگلیس، ۱۱ اثر تاریخی توسط خانواده حسین محمودیان از تهران، ۹۰ ظرف مفرغی و … توسط آقای عبدالحسین زعفرانی، ۲۴ سکه نقره توسط آقایان داود و امین پیرزادی از تهران، ۵۷ قطعه سفال تاریخی توسط سید امیر حسینی طباطبایی از گنبد کاووس، ظروف مربوط به دوره قاجار توسط آقای سهیل خراطی و … است که تمامی این افراد جز واقفان آستان قدس رضوی نیز به شمار می‌آیند.
