مهدی شامحمدی معتقد است که اثرگذاری سینمای مستند در سوژههای اجتماعی فاصله خیلی زیادی با سینمای داستانی دارد، اما عدم اکران درست، مستندسازان را با مشکل مواجه کرده است.
یکی از سوژههای همیشه جذاب برای ساخت آثار سینمایی، موضوعات روز اجتماعی کشور است. موضوعاتی که طرفداران خاص خود را در جامعه دارد و به دلیل جنجالآفرینیهایی که همواره پیرامون آنها وجود دارد، خبرساز نیز میشوند.
با نگاهی به لیست فیلمهای جنجالی یک دهه اخیر سینمای ایران به وضوح میتوان متوجه شد که آثاری با سوژههای اجتماعی در صدر این لیست قرار دارند. از موضوع زنان تا آسیبهای اجتماعی و اعتیاد، همواره سوژههایی برای ساخت آثار سینمایی بودهاند. البته در این بین باید ساخت آثار سینمایی را در 2 حوزه تفکیک کرد؛ سینمای داستانی و سینمای مستند.
سینمای مستند به دلیل نزدیک بودن بیشتر به سوژهها و کاراکترها، میتواند نمایشی واقعیتر از یک بحران اجتماعی را به تصویر بکشد و از سویی دیگر، فراگیرتر بودن سینمای داستانی به دلیل اکران در سینما باعث شده تا مخاطب بیشتری تماشاگر یک سوژه اجتماعی در قاب سینمای داستانی باشند. البته هنوز هم بحث بر سر اینکه کدام قالب اثرگذارتر است، وجود دارد.
از سویی دیگر، در 2-3 سال اخیر تمایل مخاطبان به فیلمهای کمدی بیشتر شده است. فیلمهای طنز پرفروش میشوند، در حالی که فیلمهای سینمایی با سوژههای اجتماعی کمفروغتر در گیشه میشوند. همین اتفاق این سؤال جدی را در اذهان به وجود آورده است که آیا عمر سوژههای اجتماعی در سینمای داستانی به پایان رسیده است؟ سانسور تصاویر واقعی از یک بحران اجتماعی نظیر اعتیاد در فیلمهای مستند نیز گلایههای شدید مستندسازان را به همراه داشته است.
همه این موضوعات باعث شد تا گفتوگویی با یک مستندساز که با سینمای داستانی نیز غریبه نیست، داشته باشیم. مهدی شامحمدی کارگردان نامآشنایی است که سابقه ساخت مستند با سوژههای اجتماعی را دارد که جدیدترین آن «خونه مامان شکوه» با موضوع کمپهای ترک اعتیاد دختران نوجوان است. او همچنین تجربه نسبتاً خوبی در سینمای داستانی داشته و در هفتههای اخیر جدیدترین فیلم سینمایی خود را به پایان رسانده است.
تسنیم: سینمای مستند ایران طی سالهای اخیر تلاش زیادی کرده تا آیینهای از جامعهاش باشد و مهمترین دغدغههای اجتماعی مردم را به تصویر بکشد. به گفته بسیاری از مستندسازان این بخش از سینما هرچند موفق یا ناموفق، تلاش کرده کم و کاستیها را تذکر بدهد، مطالبهگر باشد و جامعه را به وجود رسانهای دلگرم کند که در آن سانسور کمترین جایگاه را دارد. به نظر شما سینمای مستند ما در این حوزه موفق عمل کرده است؟ آیا توانسته به سوژههای اجتماعی آن طور که باید بپردازد؟
به نظرم وقتی درباره سینمای مستند اجتماعی صحبت میکنیم درباره دو بخش از فیلمسازها حرف میزنیم. گروه اول که اکثریت هم هستند، مستندسازان واقعیاند که به صورت دغدغهمند روی سوژههای اجتماعی کار میکنند؛ اینها وقتی سراغ این موضوعات در سینمای مستند میروند، دوست دارند تأثیرگذار باشند و برهمین اساس شرافتمندانه به موضوعات مختلف جامعه میپردازند.
تسنیم