ایلام یک باستان‌شناس گفت: قلعه شیاخ زرین‌آباد اثری به‌جا مانده از قرون اولیه اسلامی نیازمند کاوش‌های بیشتر باستان‌شناسی است.
حبیب‌الله محمودیان در گفت و گو با ایسنا در خصوص این قلعه باستانی اظهار کرد: قلعه شیاخ در فاصله سه کیلومتری شرق روستای بردی از توابع بخش زرّین‌آباد و بر روی محدوده‌ای نسبتاً بلند واقع شده است. روستای بردی از روستاهای شهر پهله زرّین‌آباد دهلران است که در شمال این شهرستان واقع شده است. شمال این اثر باستانی جاده شوسه روستای بردی به روستای چم سرخ قرار دارد و در جنب شمالی جاده محوطه باستانی (ویله) ملاحظه می‌شود که فاصله چندانی با قلعه شیاخ ندارد. ارتفاعات بخش شمالی قلعه و دژ شیاخ سرچشمه منابع آب و چشمه‌های این منطقه استراتژیک بوده است. این ارتفاعات به نام تخت پیران معروف است. زمین‌های تپه ماهوری، محدوده بخش شرقی قلعه را تشکیل می‌دهد. رودخانه فصلی شیاخ در درّه‌ای به همین نام حدود غربی این بنا را در بر گرفته است. این قلعه از سمت جنوب به زمین‌های کشاورزی و با فاصله چند کیلومتر به ارتفاعات نسبتاً بلندی محدود می‌شود.
وی در خصوص حصار و دژ بلند پیرامونی این قلعه خاطرنشان کرد: حصار قلعه به‌صورت دیواری بلند به ارتفاع ۵/۶ متر و به طول ۱۷۶۰ متر بر گرداگرد یک محوطه که احتمالاً سازه‌های متعددی داشته ساخته شده است. این دیوار عظیم از نقشه محدوده قلعه تبعیت کرده است. از این‌رو شکل منظم هندسی ندارد. معمار این اثر، دیوار را طوری ساخته که مشرف بر دره پیرامونه ایجاد شود تا بلندی دیواره درّه بر بلندی دیوار اضافه شود و میزان نفوذپذیری به داخل قلعه را به‌حداقل برساند.
این باستان‌شناس با اشاره به آثار پی بنای قلعه شیاخ نیز توضیح داد: در محدوده‌ای به طول ۲۰۰×۲۰۰ متر، آثار پی بنا در قسمت شمال محوطه دژ دیده می‌شود که کشاورزان برای فعالیت کشاورزی به‌تدریج اقدام به برداشتن سنگ‌ها و تخریب دیوارها کرده‌اند، به‌طوری که در قسمت‌های عمده‌ای از محوطه حتی پی بنا دیده نمی‌شود. از این‌رو اظهارنظر در مورد موقعیت بنای اصلی قلعه و تعداد اتاق‌ها در حال حاضر امکان پذیر نیست. با انجام پژوهش‌های علمی باستان‌شناسی و حفاری و کاوش در این منطقه می‌توان اطلاعات مناسبی به‌دست آورد. بیشتر حفاری‌های غیرمجاز در محوطه داخلی دژ صورت گرفته است و این اقدام موجب شده تا بررسی و شناسایی قلعه با مشکل روبه‌رو شود.
محمودیان افزود: آثاری از بنا و دیوار خارج از محوطه اصلی دژ شیاخ در بخش شمالی مجموعه دیده می‌شود که از بناهای متعلق به قلعه محسوب می‌شود، در محدوده شمال شرقی خارج از محدوده قلعه یک محوطه باستانی واقع شده است، برخی شواهد فرهنگی هم‌چون تکه‌های سفال وجود دارد هرچند آثار تکه‌های گچ حاکی از وجود بنا در این محوطه بوده است که کاملاً تخریب شده است.
دیوار قلعه شیاخ از نظر مصالح، موقعیت و سبک معماری با قلعه اسماعیل‌خان واقع بر فراز کوه مانشت در شمال غربی ایلام قابل مقایسه است؛ هرچند می‌توان این دیوار عظیم را با دیوار قلعه کوه «خرمه» واقع در شمال شهر سرابله مرکز شهرستان چرداول مقایسه کرد، به‌نظر می‌رسد این بنا در قرون اولیه اسلامی ساخته شده و تا قرون اخیر مورد استفاده قرار گرفته باشد.
ایسنا
