- فرهنگی

مرتضی آوینی؛ نظریه‌پرداز سینمای انقلاب

شهید آوینی خود مستندساز بود و مجموعه «روایت فتح» حاصل سال‌ها حضور مستقیم او در جبهه‌ها است. متن‌های تولیدشده برای این مستندها، بعدها به‌عنوان نمونه‌ای از ادبیات خاص دفاع مقدس شناخته شدند و از همین رو، بخش‌هایی از این روایت‌ها نیز در قالب مکتوب منتشر شده‌اند.

شهید سید مرتضی آوینی را باید از مؤثرترین چهره‌های فکری در حوزه سینمای دفاع مقدس و نظریه‌پردازی سینمای متعهد در ایران دانست. آثار مکتوب او در این زمینه، نه تنها روایت‌گر سال‌های حماسه و مقاومت‌اند، بلکه مبنایی نظری برای تفکر درباره سینمای پس از انقلاب فراهم کرده‌اند.

مجموعه «آینه جادو»، شناخته‌شده‌ترین اثر مکتوب آوینی در زمینه سینماست. این مجموعه هفت‌جلدی شامل مقالاتی درباره سینمای داستانی، سینمای مستند، و نسبت هنر و تعهد است که اغلب آن‌ها در سال‌های پایانی عمر او نوشته شدند. آوینی در این مقالات، مفاهیم کلیدی چون «سینمای دینی»، «هنر متعهد» و «روایت فتح» را مطرح می‌کند؛ مفاهیمی که تأثیر عمیقی بر نسل جوان فیلم‌سازان بعد از انقلاب داشته است.

در کنار نظریه‌پردازی، شهید آوینی خود نیز مستندساز بود و مجموعه «روایت فتح» حاصل سال‌ها حضور مستقیم او در جبهه‌هاست. متن‌های تولیدشده برای این مستندها، بعدها به‌عنوان نمونه‌ای از ادبیات خاص دفاع مقدس شناخته شدند و از همین رو، بخش‌هایی از این روایت‌ها نیز در قالب مکتوب منتشر شده‌اند.

کتاب «فتح خون» نیز هرچند در موضوع عاشورا نوشته شده، اما روح حماسی و زبانی که در مستندهای جبهه وجود داشت، در آن به‌وضوح احساس می‌شود. این اثر، پیوندی میان اندیشه عاشورایی و فرهنگ دفاع مقدس ایجاد می‌کند.

سید مرتضی آوینی با قلمی برخاسته از دل جبهه و ذهنی تحلیل‌گر، توانست تجربه جنگ را به زبان هنر و فلسفه ترجمه کند. آثار او در حوزه سینما و دفاع مقدس همچنان الهام‌بخش‌اند و نشان می‌دهند که چگونه می‌توان از دل واقعیت‌های سخت، روایتی هنری و ماندگار آفرید.