رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا با تاکید بر تاثیر نبود «ارز» برای تولیدکنندگان کاغذ توضیح داد: بخش مهمی از امکاناتی که برای تولید کاغذ لازم است، وارداتی هستند و برای واردکردن آنها ارزی نیست که به فعالان تخصیص بدهند. برای تولید کاغذ وابسته به خارج هستیم، مواد اولیه و مسائل پوشش‌دهی به کاغذ را باید از خارج وارد کنیم.
کاغذ طی سال های اخیر به یکی از مهمترین مسائل نشر و مطبوعات تبدیل شده است، قیمت کاغذ تحریر به اندازه‌ای افزایش پیدا کرده که برخی از ناشران در انتظار ثبات قیمت کاغذ، دست از انتشار عنوان‌های جدید یا تجدید چاپ عنوان‌های قبلی کشیده و به شکلی می‌توان گفت از سرعت کار انتشار کاسته اند.
از طرفی مطبوعات با کمبود کاغذ مواجه هستند و برخی روزنامه‌ها صفحات چاپی خود را محدود کرده اند، چند حوزه را در یک صفحه جا داده و حتی بعضی از روزها نسخه کاغذی روزنامه چاپ نشده و فقط به انتشار نسخه الکترونیکی آن اکتفا کرده اند.
کارخانه‌های دولتی و خصوصی تولید کاغذ هم از حجم فعالیت خود کاسته اند و تولیدشان را پایین آورده اند. در حالی که این کارخانه‌ها در هشت سال جنگ ایران و عراق هم فعال بودند و کاغذ تولید می‌کردند.
ابوالفضل روغنی گلپایگانی رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا در گفت‌وگو با خبرنگار کتاب ایرنا در باره اقداماتی که کارخانه‌های تولید کاغذ در این روزها انجام می‌دهند، چرایی کاهش تولید و فعالیت آنها در روزهای جنگ ایران و عراق توضیح داد.
نباید تولید را تعطیل کنیم
چطور کارخانه کاغذ پارس در هشت سال جنگ ایران و عراق (سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۷) توانست به فعالیت خود ادامه بدهد؟
زنده بودن شرکت‌های مختلف کاغذسازی و دیگر صنایع کشور، به این است که تولید کنند و در فعالیت خود استمرار و توسعه داشته باشند. شرکت کاغذ پارس در استان خوزستان هم در دوران جنگ تحمیلی هشت ساله، دوبار مورد حمله هوایی عراق قرار گرفت و تعداد قابل توجهی (۲۰ تا ۳۰ نفر) از کارگران و مهندسان این کارخانه شهید شدند.
شرکت کاغذ پارس در دوران جنگ تحمیلی هشت ساله، دوبار مورد حمله هوایی عراق قرار گرفت و تعداد قابل توجهی از کارگران و مهندسان این کارخانه شهید شدند
همچنین به شرکت خسارت وارد شد، اما به دلیل اینکه کارخانه پارس در آن سال‌ها کاغذ تحریر کشور را تامین می‌کرد سریع به چرخه تولید بازگردانده شد. مسئولان، کارخانه‌های آسیب‌دیده را بازسازی می‌کردند. در کارخانه سنگرهایی ساخته بودند که در زمان حمله هوایی کارگران مصون بمانند، اما در اثر حمله‌های هوایی خسارت وارد می‌شد.
در آن سال‌ها به شهرهای مختلف ایران حمله هوایی می‌شد، در آن زمان نه تنها کاغذ پارس بلکه شرکت‌های متعددی مانند کارخانه هپکو، واگن پارس، آلومینیوم و بسیاری دیگر مورد حملات هوایی بودند. نباید تولید را تعطیل می‌کردیم و این روزها هم نباید تولید را تعطیل کنیم.
کارخانه کاغذ پارس، میان شرکت‌های تولیدکننده کاغذ، یک نماد بود که این نماد مقاوم زیر بمباران‌های شدید به تولید و فعالیت خود ادامه می‌داد. در جنگ ۱۲ روزه هم تقریبا همین وضعیت برای کل صنعت کشور حاکم بود و شرکت‌ها به کار خود ادامه دادند.
همیشه فرصت را به واردات دادیم
آیا اطلاع دارید کارخانه کاغذ پارس در سال‌های جنگ ایران و عراق چقدر کاغذ تولید می‌کرد و امروز چقدر تولید می‌کند؟ زیرا ناشران از شمارگان پنج هزار نسخه در آن سال‌ها اطلاع می‌دهند در حالی که شمارگان کتاب امروز به ۱۰۰ تا ۲۰۰ نسخه رسیده است.
همیشه فرصت را به واردات دادیم و از تولید داخل حمایت جدی نکردیم، یکی از مهمترین دلایل عقب افتادگی تولید و کیفیت کاغذ تحریر در داخل کشور، همین است
این موضوع پیچیده است و نمی‌توان به سادگی به آن پاسخ داد. زمانی که کارخانه کاغذ پارس، کاغذ تولید می‌کرد، استقبال جدی از سمت ناشران نبود، زیرا ارز ارزان قیمت بود و آن را به ناشران تخصیص می‌دادند. برای ناشران کاغذ وارداتی به کاغذ تولید شده در ایران، ارجحیت داشت. حتی چند سال گذشته هم که کارخانه‌های کاغذ پارس، دیبای شوشتر چوب و کاغذ مازندران، کاغذ تحریر تولید می‌کردند معمولا مورد استقبال ناشران نبود.
به همین دلیل نمی‌توانید کیفیت را به عنوان عامل اساسی در این مساله درنظر بگیرید، زیرا فرصت‌هایی در اختیار واردکنندگان می‌گذاشتند و ارزهای ترجیحی (نرخی است که دولت برای ارز واردات کالاهای اساسی مانند دارو، مواد غذایی و تجهیزات پزشکی تعیین می‌کند) به آنها اختصاص می‌دادند و طبیعی است که ناشران و دیگران در این شرایط از تولید داخل استقبال نمی‌کردند.
شاید چون همیشه فرصت را به واردات داده ایم و از تولید داخل حمایت جدی نکرده ایم، یکی از مهمترین دلایل عقب افتادگی تولید و کیفیت کاغذ تحریر در داخل کشور، همین است. این مساله مهم تا به امروز وجود داشته و هنوز هم کماکان ادامه دارد.
کارخانه‌های کاغذ پارس، دیبای شوشتر و چوب و کاغذ مازندران شرکت‌های اروپایی هستند
آیا کیفیت کاغذ پارس در سال‌های جنگ ایران و عراق بهتر از امروز بود؟
در هشت سال جنگ تحمیلی کاغذ پارس با باگاس (تفاله‌ای است که پس از استخراج شکر از نیشکر استخراج می‌شود)، چوب و کاغذ مازندران با چوب و شرکت‌های دیگر هم هر کدام با یکی از همین مواد تولید داشتند.
ارزهای ارزان قیمت برای واردات می‌دادیم و از تولید داخل حمایت جدی نمی‌کردیم، به همین دلیل هیچ وقت تولید کاغذ تحریر در داخل به کمال نرسید
باید توجه داشت که کیفیت معنا و مفهومی است که نمی‌توان روی آن تحلیل داشت باید دید مشخصات کیفی و فنی که برای کاغذ تحریر، کاغذ روزنامه و کاغذ بسته‌بندی وجود دارد باید تابع چه شرایطی باشد؟ می‌توان گفت کارخانه‌های کاغذ پارس، دیبای شوشتر و چوب و کاغذ مازندران شرکت‌های اروپایی هستند، همه با ماشین‌آلات اروپایی کار می‌کنند. در نتیجه ماشین همان ماشین، و مواد اولیه همان است، فقط اپراتور فرق دارد که آنجا اروپایی و اینجا ایرانی هستند، باید توجه داشت اپراتورهای ما هم تحت نظارت اپراتورهای اروپایی بودند.
کیفیت، معنا و مفهومی است که در عمل باید اثبات شود. ایراد اینجا است که ما ارزهای ارزان قیمت برای واردات می‌دادیم و از تولید داخل حمایت جدی نمی‌کردیم، به همین دلیل هیچ وقت تولید کاغذ تحریر در داخل به کمال نرسید.
در این روزها اگر ناشران از کاغذ تولید ایران گلایه دارند، به این دلیل است که در کشور ارز نیست و اگر ارز مناسب به ناشران و گروه‌های مختلف اختصاص داده می‌شد، می‌توانید مطمئن باشید آنها سراغ تولید داخلی نمی‌آمدند.
نیاز کاغذ مطبوعات امروز، فقط هشت درصد ۴۰ سال قبل است
کاغذ مازندران و پارس برای مطبوعات خوب است، چرا برای مطبوعات کاغذ تولید نمی‌شود؟
مطبوعات مساله‌ای جدا است و نباید آن را با نشر مخلوط کرد. مخاطب‌های مطبوعات به دلیل فعالیت شبکه‌های اجتماعی به سمت فضای دیجیتال کشیده شده اند. به یاد دارم زمانی ۱۲۰ هزار تن مصرف روزانه کاغذ مطبوعات کشور بود و امروز این نیاز به ۱۰ هزار تن رسیده است، یعنی تقریبا هشت درصد نیاز آن روزها امروز مورد استفاده است. این ۱۰ هزار تن را می‌توانند وارد کنند.
توجه داشته باشید کاغذ مطبوعات و نشر دو قصه جدا از هم هستند و به هیچ وجه آنها را با هم مخلوط نکنید.
پیش از این بیان می‌شد کاغذ تولید داخل برای نشر مناسب نیست اما می‌توان از آن در مطبوعات استفاده کرد. این نقد درستی نیست، مشکل به دلیل فعالیت شبکه‌های اجتماعی است که مردم کمتر کتاب فیزیکی می‌خرند، مساله این است و چیز دیگری نیست.
تولید کاغذ مطبوعات در ایران ممکن است
آیا این روزها در ایران توان تولید همان ۱۰ هزار تن را که برای مطبوعات مورد نیاز است، داریم؟
اگر نیاز داخلی باشد و برنامه برای تولید وجود داشته باشد، تولید کاغذ مطبوعات در ایران ممکن است، اما دولت باید از تولید داخلی حمایت کند و به تولیدکننده پول و مواد اولیه بدهد، زیرا مواد اولیه وارداتی است. وگرنه تولید کاغذ مطبوعات در ایران مشکل دیگری ندارد. کارخانه چوب و کاغذ مازندران امکان تولید کاغذ روزنامه را دارد.
اگر دولت امکاناتی را که برای واردات کاغذ صرف می‌کند، به کارخانه‌های تولید کاغذ تخصیص و به آنها فرصت فعالیت بدهد، چراکه تولید نکنند؟
این روزها وضعیت تولید کارخانه مازندران و پارس نسبت به دو سال قبل به چه صورت است؟
توصیه می‌کنم این سوال را از مدیران کارخانه‌ها بپرسید، اما براساس آمار تولید در کشور به شدت کاهش پیدا کرده است و دلیل آن این است که دولت قبل از تولید کاغذ، حمایت جدی داشت که نمی‌توان آن را کتمان کرد. دولت چهاردهم آن حدت و شدتی که برای حمایت از تولید بود تا به امروز نشان نداده است.
منابع مالی، بانکی و سرمایه در گردش کم است
به نظر شما چرا تولید کاغذ در این سال کاهش پیدا کرده است؟
امسال وضعیت ناترازی آب، برق و گاز، به مرتب سخت‌تر از سال قبل است، در دولت قبل اگر در هفته دو روز برق نداشتیم، امسال سه یا چهار روز برق نداریم.
تاکید می‌کنم ارزی وجود ندارد و شرکت‌ها کاهلی نمی‌کنند
همچنین دلیل دیگر کاهش تولید این است که منابع مالی، بانکی و سرمایه در گردش کم است. چهارمین مورد که بسیار هم مهم است «ارز» است. بخش مهمی از امکاناتی که برای تولید کاغذ لازم است وارداتی هستند و برای واردکردن آنها ارزی نیست که به فعالان تخصیص بدهند و نمی‌دهند.
برای تولید کاغذ وابسته به خارج هستیم، مواد اولیه و مسائل پوشش‌دهی به کاغذ (پوشش دهی به عنوان یک مرحله حیاتی در تولید کاغذ، نقشی اساسی در بهبود ویژگی‌های آن ایفا می‌کند. این فرایند شامل اعمال یک لایه نازک از مواد مختلف بر روی سطح کاغذ است که می‌تواند خواص فیزیکی، شیمیایی و بصری آن را به طور قابل توجهی تغییر دهد) را باید از خارج وارد کنیم، تاکید می‌کنم ارزی وجود ندارد و شرکت‌ها سست عنصری و کاهلی نمی‌کنند.
