همایش شهرسازی گلستان در فضایی آکنده از دغدغه‌های توسعه و مسئولیت‌پذیری، محلی برای تلاقی اندیشه‌های فنی و ضرورت‌های اجتماعی بود.
شهرسازان و مهندسان معماری گلستان امروز به بهانه روز جهانی شهرسازی گرده هم آمدند، این گردهمایی، فراتر از مباحث فنی مرسوم، به‌مثابه یک بیانیه صریح برای تغییر رویکرد در مدیریت شهری استان در نظر گرفته شد؛ جایی که نبض توسعه باید با ضرباهنگ طبیعت چهارفصل هیرکانی و ظرفیت‌های راهبُردی مرزهای شرقی هماهنگ باشد.
سخنرانی‌ها، چهره. نگران از تکرار تجربه‌های ناموفق در شهرهای بزرگ را به نمایش گذاشتند و درعین‌حال، مسیری روشن را پیشروی گلستان ترسیم کردند.
تأکید اصلی بر این بود که شهرسازی اصولی و مدرن باید با امنیت، آرامش و حفاظت از کیفیت زندگی گره بخورد، نه آنکه صرفاً منبع درآمدی از محل شهر فروشی و تراکم‌فروشی باشد.
این هشدارها مستقیماً به معضلاتی اشاره داشت که در شهرهای مرکزی، کیفیت زندگی را زیر فشار انبوه جمعیت و ناکارآمدی زیرساخت‌ها قرار داده است.
گلستان، باتکیه‌بر طبیعت منحصربه‌فرد و بافت تاریخی‌اش، گنجینه‌ای است که هنوز تمام‌عیار از آن بهره‌برداری نشده است.
در کنار این پتانسیل زیست‌محیطی و گردشگری کشاورزی، ظرفیت‌های لجستیکی آن نگاه‌ها را به سمت شمال شرق کشور معطوف کرد.
آمار ارائه شده در همایش، نشان از پتانسیل عظیم کریدور ریلی شمال – جنوب داشت؛ ظرفیتی که می‌تواند تا بیش از ۱۰۰ میلیون تن ترانزیت کالا را از مسیر اینچه‌برون عبور دهد.
فعال‌سازی این کریدور نه‌تنها اقتصادی است، بلکه مسیر توسعه زیرساخت‌های شهری را نیز هموار خواهد ساخت.
سازمان نظام‌مهندسی؛ موتور محرکه انضباط شهری
یکی از مهم‌ترین محورهای گفتمان، نقش نهادهای تخصصی در مدیریت شهر بود.
مطرح شد که برون‌سپاری خدمات دستگاه‌های اجرایی به سازمان نظام‌مهندسی، نمونه‌ای موفق از اجرای پروژه‌ها باکیفیت بالا و رفع تعارض منافع است.
این پیشنهاد، نقطه عطفی بود برای تحقق شهرسازی مبتنی بر تخصص، به‌ویژه در شرایطی که کمبود بستر مناسب برای دانش‌آموختگان شهرسازی احساس می‌شود.
همچنین، پیشنهادهایی برای حضور پررنگ‌تر متخصصان در شوراهای شهری پس از انتخابات مطرح شد تا تصمیم‌گیری‌ها از حالت سیاسی صرف خارج شده و بر پایه دانش فنی استوار گردد.
در نهایت، همایش شهرسازی گلستان نه‌تنها یک جمع‌بندی از وضعیت موجود، بلکه یک عهدنامه ناگفته با آینده بود؛ تعهدی برای استفاده از ظرفیت‌های سبز و آبی استان، و هم‌زمان، بهره‌گیری از مزیت‌های ترانزیتی برای خلق شهری که در آن، معماری و توسعه، دوروی یک سکه باشند و کیفیت زندگی شهروندان، معیار نهایی سنجش موفقیت هر تصمیمی تلقی گردد.
فروش شهر و تمرکز تسهیلات بانکی
نایب‌رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در همایش روز جهانی شهرسازی نسبت به تبدیل‌شدن فروش زمین و تراکم به ابزار اصلی درآمدزایی شهرداری‌ها انتقاد کرد و هشدار داد که این روند به طور مستقیم کیفیت زندگی شهروندان را در کلان‌شهرها تضعیف می‌کند.
منان رئیسی در سخنرانی خود در این همایش، به‌شدت بر سیاست‌های توسعه شهری کنونی تاخت. او اظهار کرد: شهر فروشی نباید به منبعی برای کسب درآمد شهرداری‌ها تبدیل شود.
آقای رئیسی با اشاره به معضل عرضه زمین در پایتخت، بیان کرد: عرضه زمین همواره در کلان‌شهرها با سیاست‌های موازی بیشتری روبرو بوده است.
وی به طور خاص فروش مازاد تراکم ساختمانی را زیر سؤال برد و گفت: تراکم‌فروشی تبدیل به‌نوعی درآمدزایی برای شهرداری‌ها شده که بر کیفیت زندگی مردم نیز تأثیر منفی داشته است.
این نماینده مجلس بحران آلودگی هوا را نتیجه مستقیم این توسعه نامتوازن دانست.
وی با ارائه آماری تکان‌دهنده، تصریح کرد که تنها در تهران سالانه حدود ۷ هزار نفر به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند و دلیل این امر را تراکم جمعیتی دانست که به‌هیچ‌وجه متناسب با مساحت شهری نیست.
بحران توزیع منابع در سطح ملی نیز یکی دیگر از محورهای انتقاد وی بود.
آقای رئیسی بیان کرد: نابرابری شدید در تخصیص حمایت‌های مالی دولتی مشهود است، متأسفانه ۶۰ درصد تسهیلات بانکی به تهران اختصاص‌یافته و ۱۰ استان دیگر در مجموع کمتر از ۱۰ درصد تسهیلات دریافت می‌کنند.
این اظهارات که تأکیدی بر لزوم بازنگری در الگوهای درآمدی شهرداری‌ها و سیاست‌های کلان تخصیص منابع ملی است، در حالی بیان شد که نگرانی‌ها درباره پایداری شهرنشینی و عدالت فضایی در ایران افزایش‌یافته است.
رونمایی از طرح انطباق شهری در گلستان
طرح انطباق شهری امروز با دستور وزیر راه و شهرسازی و پس از سال‌ها تلاش، در استان گلستان رونمایی شد.
این طرح به گفته ابراهیم کریمی، رئیس سازمان نظام‌مهندسی استان گلستان، نتیجه همکاری گسترده میان نظام‌مهندسی و اداره کل راه و شهرسازی استان است و آغازگر فصل تازه‌ای از خدمات شهری در گلستان خواهد بود.
کریمی با اشاره به کمبود بسترهای مناسب برای فارغ‌التحصیلان رشته شهرسازی گفت: متأسفانه تاکنون نتوانسته‌ایم فرصت‌های لازم برای رشد و پیشرفت متخصصان شهرسازی را فراهم کنیم.
وی افزود: در دوره دهم مدیریت نظام‌مهندسی گلستان، همکاری نزدیک با اداره کل راه و شهرسازی استان منجر به اجرایی‌شدن طرح‌های خدمات شهری از امروز شده است.
رئیس سازمان نظام‌مهندسی گلستان همچنین از برنامه‌های آینده این نهاد خبر داد و گفت: در دوره فعالیت هیات مدیره جدید، تشکیل شورای راهبردی ارجاع گاز و ارتقای خدمات نقشه‌برداری در دستور کار قرار دارد.
کریمی تأکید کرد: مهندسان در هفت رشته اصلی همیشه با دغدغه و مسئولیت‌پذیری پای‌کار بوده‌اند و همراهی آن‌ها نقش مهمی در پیشبرد اهداف نظام‌مهندسی ایفا کرده است.
