- فرهنگی

استاد محمد معین وارث واژه‌ها و لغت نامه فارسی است

سیزدهم تیرماه سالروز درگذشت دکتر محمد معین مولف و مصحح فرهنگ فارسی و پدر واژگان ایران است.

دکتر محمد معین مولف و مصحح فرهنگ فارسی، برهان قاطع و دهخدا بود که در ۹ اردیبهشت ۱۲۹۷ در محله زرجوب شهر رشت به دنیا آمد.
استاد محمد معین در طول عمرش حدود ۲۳ جلد کتاب تألیف و منتشر کرد. از فعالیت‌های مهم او همکاری با علامه دهخدا و تنظیم فیش‌های چاپ نشده بعد از فوت دهخدا است. وی همچنین طبق وصیت نیما یوشیج بررسی آثار او را هم بر عهده گرفت.

مجلس شورای ملی، در سال ۱۳۲۵، شروع به چاپ و تدوین لغتنامه دهخدا کرد و در این فرایند، محمد معین به همکاری با علی اکبر دهخدا انتخاب شد. ۹ سال بعد با رضایت شخص دهخدا، سازمان لغتنامه از منزل شخصی دهخدا به مجلس منتقل شد و محمد معین ریاست امور علمی آن را به عهده گرفت. این مسئولیت با وصیت دهخدا به او محوّل شده بود. در سال ۱۳۳۶، این سازمان به دانشکده ادبیات دانشگاه تهران رفت و در آنجا نیز سمت ریاست آن، تا روز آخر زندگی محمد معین، به عهده وی بود.

دکتر محمد معین به زبان‌های اوستایی، پارسی باستان، پهلوی، عربی، فرانسوی، انگلیسی، آلمانی، لاتینی و سانسکریت آشنایی داشت و در مسافرت‌های متعدد از مؤسسات فرهنگ نویسی کشور‌های دیگر دیدار کرد، مدتی نیز در موزه‌های کشور‌های مختلف (آمریکا، انگلستان، فرانسه، سوئیس، آلمان، هلند، ایتالیا، سوئد، فنلاند، روسیه و کشور‌های دیگر) به مطالعه مشغول بود و سپس به تدوین فرهنگ فارسی کنونی که به نام فرهنگ فارسی معین معروف است، مشغول شد.
فرهنگ فارسی معین معروف به فرهنگ معین یکی از فرهنگ‌های لغت نامدار فارسی است. ویرایش متوسط این فرهنگ نخستین بار در سال ۱۳۵۱ و پس از درگذشت محمد معین با کوشش سید جعفر شهیدی انتشار یافت.

این فرهنگ شامل لغات فارسی، لغات و ترکیبات عربی متداول در زبان فارسی، لغات اروپایی که به تدریج در زبان فارسی وارد شده‌اند، در هفت هزار و نهصد پنجاه و شش صفحه و در شش جلد به چاپ درآمده است.

از جلمه آثار دکتر معین می‌توان به ستاره ناهید یا داستان خرداد و امرداد، یوشت فریان مرزبان نامه (به فارسی و روسی)، یادنامه پورداوود، برگزیده شعر فارسی (دوره طاهریان، صفاریان، سامانیان، آل بویه)، قاعده‌های جمع در زبان فارسی، مزدیسنا و ادب پارسی (در دو جلد)، برگزیده نثر فارسی (دوره‌های سامانیان و آل بویه، مفرد و جمع، تحلیل هفت پیکر نظامی، اسم جنس، حافظ شیرین سخن، مجموعه مقالات (در دو جلد) اشاره کرد.

محمد معین در ۹ آذر ۱۳۴۵سکته کرد و پنج سال آخر زندگی‌اش را در حالت اغما گذراند و در روز ۱۳ تیرماه ۱۳۵۰ درگذشت.
پیکر دکتر محمد معین پس از تشییع از مسجد فخرالدوله به سمت زادگاهش شهر رشت منتقل شد و در آرامگاه خانوادگی معین در شهر آستانه اشرفیه به خاک سپرده شد.

صداوسیما

دیدگاهتان را بنویسید