فیلم «سفیر» اثر فریبرز صالح اولین اثر تولید شده با موضوع عاشورا در سینمای بعد از انقلاب اسلامی است، فیلمی که در آن زمان تجربهای موفق بهحساب میآمد، حال حسن جلایر تهیهکننده این فیلم خاطراتی را از زمان ساخت آن میگوید.
سینمایی «سفیر» اولین و شاید یکی از پرمخاطبترین آثار سینمایی با موضوع حادثه کربلاست، ساخته مرحوم فریبرز صالح را میتوان بهعنوان اولین زیرساخت سینمایی آثار مذهبی در سینمای ایران نام برد که زمینه ساخت آثار فراوانی مشابهی را در سینما و سیمای ملی فراهم کرد.
روایت فیلم «قیسابن مسهر» نماینده امام حسین(ع) است که با نامهای برای «سلیمان خزاعی» به طرف کوفه میرود و در راه بهدست راهداران «ابنزیاد»، والی کوفه دستگیر و به زندان افکنده میشود. قیس پیش از دستگیری نامه را از بین میبرد و در زندان زندانیان را بر ضد زندانبانها میشوراند.
حسین ابن نمیر، فرمانده راهداران، قیس را به زندان ابن زیاد در کوفه منتقل میکند. ابن زیاد به پیشنهاد مشاورش، خالد از قیس میخواهد که در مسجد سخنرانی کند و به دروغ به مردم بگوید که امام قصد بیعت با یزید را دارد. قیس میپذیرد، اما در روز موعود علیه یزید سخنرانی میکند. ابن زیاد، که به خشم آمده، پس از سرکوب مردم، قیس را از بالای برج ارک به پایین انداخته و او را به شهادت میرساند.
این فیلم در شرایط سخت و طاقت فرسا و با امکانات محدودی ساخته شد. در ابتدا قرار بود این فیلم به صورت یک اثر 70 دقیقهای تلویزیونی ساخته شود که در نهایت تبدیل به فیلمی سینمایی شد.
حسن جلایر تهیهکننده فیلم در برنامه قاب عاشقی شبکه تلویزیونی نسیم از حمایت شهید کلاهدوز از تولید فیلم گفت و اینکه رهبر انقلاب که در زمان اکران فیلم، رئیس جمهور بودند خیلی از فیلم خوششان آمده است.
همزمان با ماه محرم و نمایش دوباره فیلم سینمایی «سفیر»، سید حسن جلایر تهیهکننده این فیلم در گفتوگویی با موزه سینمای ایران درباره روند ساخت و خاطراتی از پشت صحنه این فیلم سخن گفته است.
سید حسن جلایر با ذکر خاطرهای از فیلم سینمایی «سفیر» گفت: این فیلم همش خاطره است یادم میآید هر روز تعدادی گله گوسفند اجاره کرده بودیم که هر گله 150 راس گوسفند داشت و در سکانسی که میخواستیم ورود قیس رو بگیریم نیاز به یک گله گوسفند بیشتری داشتیم. یک روز بر حسب اتفاق سر فیلمبرداری رفته بودم، نزدیک عصر بود متوجه شدم چوپان گوسفندها با دستش قاب میبندد و دائم قاب را عوض میکند و به آفتاب نگاه میکند و به یکباره گله را از جایی که باید میایستاد حرکت داد.
وی ادامه داد: زنده یاد فریبرز صالح به دنبال او دوید و گفت چه کسی گفت اینکار را انجام بدهی و چرا اینکار را کردی و جای گله گوسفندان را تغییر دادی و چوپان گفت به دلیل آنکه خورشید در حال غروب کردن است و الان زمان مناسبی برای فیلمبرداری نیست. از او پرسیدیم تو از کجا میدانی و او گفت من هر روز پشت سر فیلمبردار شما میایستادم و دیدم چگونه قاب را میگیرد و درست در زمان غروب فیلمبرداری را قطع میکرد از او سوال کردم برای من توضیح داده است و منم یاد گرفتم. این خاطرهای است که هیچ وقت از یادم نمیرود و همیشه یاد فیلم سفیر میافتم صورت آن چوپان جلوی چشمم است.
وی درباره انتخاب فرامرز قریبیان نیز گفت: از ابتدا انتخاب اولمان برای نقش قیس، فرامرز قریبیان بود و به نظرم اصلحترین انتخاب بود.
تهیهکننده سفیر درباره دستمزد بازیگران فیلم نیز خاطرنشان کرد: قرار بود فیلمبرداری ظرف مدت زمان سه ماه تمام شود و فرامرز قریبیان 80 هزار تومان دستمزد گرفت اما به دلیل طولانی شدن زمان فیلمبرداری گروه بازیگران سه بار دستمزد گرفتند؛ یعتی فرامرز قریبیان برای سفیر 240 هزار تومان دستمزد گرفت.
وی با اشاره به جوانان فیلمساز مبنی بر اینکه در کارشان هیچ وقت خدا را نادیده نگیرند، گفت: در نظر داشته باشید که خدا همه چیز را میبیند بنابراین خودتان باشید و برای خودتان کار کنید. برای چیزی که مهم است کار کنید اما تصور نکنید فقط آنچه که شما فکر میکنید درست است. شما باید نزد خداوند متعال راز و نیاز کنید و از او بخواهید که «خدایا کاری کن که من جز برای تو نگویم، جز برای تو ننویسم و جز برای تو کاری انجام ندهم». شخصیتی که خدا به شما داده است را خرج یک سری آدمهای سطح پایین نکنید و بدانید هنر بزرگتر از آن است که با آن بازی شود و توجه جدی داشته باشید که هنرفروش هنرمند نیست با هنر بازی و داد و ستد نکنید، هنر را ببینید با هنر بیاندیشید و با هنر کار انجام دهید تا به هدف اصلیتان برسید.
بازیگرانی همچون: فرامرز قریبیان، عزتالله مقبلی، جلال پیشواییان، کاظم افرندنیا، محمدتقی کهنمویی و … در این فیلم نقش آفرینی کردهاند.
فارس