همه ما تا حدودی با آسیب‌های جسمی استفاده زیاد از گوشی همراه، آشنا یا درگیر آن هستیم و در اینجا هم قصد نداریم به آن‌ها اشاره کنیم، اما فقط جسممان نیست که با این ابزارِ به روز صدمه می‌بیند بلکه روح و روانمان هم از پیامد‌های ناگوار آن در امان نیست. می‌گوییم ناگوار چراکه گاهی خشونت و افسردگی حاد پایان خوشی برای کاربران غرق شده در گوشی همراه ندارد.
شاید بیشتر ما کاربران گوشی همراه، آن را همراهی دوست داشتنی می‌بینیم که یار غارمان است، ولی بی انگیزگی، سردرگمی، بی هدفی، کسلی، خشونت، پرخاشگری، افسردگی، مخدوش شدن تصویر ذهنی که از خودمان و هویتمان داریم و بسیاری از بیماری‌های روحی و روانی، حاصل همین همراه همیشگی است. امروز که روز جهانی بدون خشونت است، می‌خواهیم با کمک الهام اعلمی دوست، روان شناس بالینی قدری بیشتر نسبت به پیامد‌های جدی استفاده زیاد از گوشی تلفن همراه آگاهی پیدا کنیم.
پیش از ورود به بخش اصلی باید اشاره کنیم همیشه هم کار زیاد با گوشی تلفن همراه، علت مشکلات ما نیست، بلکه گاهی مشکلاتمان، زمینه غرق شدن در گوشی همراه را برایمان فراهم می‌کند که در این صورت هر فرد با گرفتن مشاوره‌های فردی می‌تواند مشکلش را ریشه یابی و برطرف کند. برای درک بهتراین مسئله ابتدا کمی به زیان‌های استفاده بیش از اندازه از گوشی اشاره می‌کنیم.
خشونت محصول کار زیاد با گوشی
خشم، احساس طبیعی در وجود هر فرد است که طبیعی و انکارنشدنی است. وقتی ما راهکار‌های مدیریت آن را فرانگرفته باشیم یا به هر دلیلی نتوانیم جلو خشمی که درونمان شکل گرفته است را بگیریم، آن را به شکل نامناسبی بیان می‌کنیم که نتیجه اش آسیب زدن به خودمان یا دیگران است؛ بنابراین خشونت محصول خشم کنترل نشده است.
فردی که دائم وقتش را با گوشی تلفن همراه تلف می‌کند به دلیل پیامد‌های این کارش، دچار خشم‌های درونی می‌شود که به طور معمول قادر به پاسخ گویی درست به آن‌ها نیست و نمی‌تواند به آرامش برسد. همین نداشتن آرامش، افکار منفی را در او بیشتر می‌کند و به خاطر روابطی واقعی که تخریب کرده است بیش از قبل در گوشی فرو می‌رود. از این روست که زیان‌های کار زیاد با گوشی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود همه و همه خود می‌تواند عاملی برای خشونت در افراد باشد.
دوری از خانواده
نوجوانی را تصور کنید که دائم در اتاقش گوشه‌ای کِز کرده و سرش توی گوشی اش است. انواع شبکه‌های مجازی، بازی ها، کتاب‌های صوتی و پادکست‌ها و در کنار آن گفت وگوی مجازی با دوستان، خوراک خوبی برای بیشتر غرق شدن در گوشی است، اما این رفتار چه پیامدی دارد؟ مهم‌ترین آسیب گشتن اضافی در دنیای مجازی دوری از خانواده و عزیزانی است که در زندگی فرد حضور واقعی دارند. در نتیجه:
- ارتباط سالم و کافی با خانواده کم رنگ می‌شود.
- فرد دچار انزوای ناخواسته و هر روز منزوی‌تر می‌شود.
- کار زیاد با گوشی سبب نارضایتی دیگران از او می‌شود
- چرخه معیوب بی توجهی فرد به خانواده و شکایت متقابل خانواده از فرد شکل می‌گیرد.
- این چرخه معیوب آن قدر تکرار می‌شود تا دوری از دوستان، جدایی از خانواده و طلاق عاطفی اتفاق می‌افتد.
- راهکار کلی درباره کم کردن همه مضرات استفاده زیاد از گوشی همراه، مدیریت زمان است.
- اگر فرد مشکلش (کار زیاد با گوشی) را پذیرفته است با گفت وگوی صریح به او بگویید که در حال خراب کردن رابطه اش با شما یا دیگران است.
- اگر فرد مشکلش را می‌پوشاند بکوشید قانعش کنید که سبک زندگی سالمی ندارد.
- با توجه به شناختتان از فرد (چه همسر، چه فرزند، چه دوست صمیمی) فعالیت‌های مشترکِ خوشایند برای خودتان تعریف کنید.
- اگر درگذشته فرد اهل پیاده روی بوده است برنامه‌هایی از این دست بچینید.
کم خوابی
خیلی از افراد در طول روز مجبورند فعالیت‌هایی داشته باشند مانند اینکه سرکار یا مدرسه یا دانشگاه می‌روند. برای همین زمانی که مخصوص استراحتشان هست را صرف گوشی دست گرفتن می‌کنند. این بی خوابی دوباره چرخه معیوب دیگری را ایجاد می‌کند که فرد دچار مشکلات جسمی و ذهنی می‌شود در نتیجه:
- فرد با بدخلقی بیدار می‌شود و روی رابطه اش با دیگران تمرکز ندارد.
- گیرایی اش در یادگیری و کارایی اش در کار و شغل کم می‌شود و برای فرار از برخی مشکلات بیشتر به گوشی پناه می‌برد.
- پس از اینکه متوجه شدید مشکل کجاست، زمان مشخصی را برای وقت گذراندن با گوشی تعیین کنید.
- ساعت مشخصی را برای دوری از گوشی در نظر بگیرید، برای نمونه هر شب ساعت ۲۲.
- حتی اگر به دنبال کردن بعضی موضوع‌های خبری و تحلیلی علاقه‌مند هستید به ساعت مشخص شده پایبند باشید.
مقایسه کردن
موضوع دیگر که می‌تواند درون فردی یا میان فردی باشد مقایسه زندگی فرد با تصاویری است که در شبکه‌های مجازی می‌بیند. برای نمونه کاربر مجازی را می‌بیند که در سن کم به زندگی مرفه و اعتبار شغلی بالایی رسیده است. در نتیجه:
- افسردگی و اضطراب فرد زیاد می‌شود.
- با مقایسه سطح زندگی خودش و دیگران، انگشت اتهامش را سمت خانواده اش می‌برد و به آن‌ها نقش مقصر می‌دهد.
- برای شباهت پیدا کردن با کاربران مجازی به سختی می‌افتد و آسیب‌های زیادی به خودش و خانواده اش می‌زند.
- افرادی که خود در صفحه‌های مجازی با نام بلاگر فعال هستند در چرخه اختلالات روان شناسی می‌افتند و دچار خودشیفتگی و خودمحوری می‌شوند.
- دچار اضطرابِ تحسین و تأیید گرفتن از دنبال کنندگان می‌شوند.
- اگر صاحب صفحه مجازی هستید از شخصیت و زندگی خود به لحاظ روانی و مادی برای پیشبرد کارهایتان مایه نگذارید.
- با مشاهده نخستین نشانه‌های بیماری جسمی یا تشدید مسائل روانی، رویه خود را اصلاح کنید.
- آگاه باشید هیچ موفقیتی در دنیای مجازی جایگزین سلامت جسم و روان در دنیای واقعی نمی‌شود.
اتلاف وقت
یکی دیگر از مشکلات رایج بین بیشتر مصرف کنندگان افراطی گوشی تلفن همراه، اتلاف وقت بیش از اندازه است. این افراد دائم برنامه‌های مهم، ولی غیرضروری خود را به دلیل سرگرم شدن با گوشی پشت گوش می‌اندازند. کار‌هایی که همان لحظه فرد مجبور به انجام دادن آن‌ها نیست، ولی اگر انجام ندهد دچار آسیب‌های جدی می‌شود. در نتیجه:
- احساس بدی نسبت به خودش و زندگی اش پیدا می‌کند.
- خودش را فرد تنبلی تصور می‌کند که نمی‌تواند به برنامه‌هایش عمل کند.
- به دلیل غرق شدن در گوشی نمی‌تواند جلو اهمال کاری‌هایش را بگیرد.
- کار‌های مهم را بنویسید و بر اساس فهرستی که می‌نویسید کار‌ها را دنبال کنید و کنارش تیک بزنید.
- تا زمانی که کار‌های اولویت دارتان را انجام نداده اید سراغ گوشی نروید.
