یکی از رسالت های مهم رسانه ها و سایر نهادهای فرهنگی گفتمان سازی، ارائه الگوهای عملی و خروج از حالت انتزاعی است و بر اساس اعتقادات اسلامی و واقعیت غیرقابل انکار، بدون تردید معصومین (ع) بهترین الگو برای انسان ها هستند. اما اینکه تا چه اندازه می توان این الگوها را برای مخاطب رسانه و خصوصا جوانان ملموس کرد که برای مثال در قالب فیلم و سریال چهره این افراد را به نمایش گذاشت، موضوعی است که همچنان درباره آن اختلاف نظر وجود دارد؛ چراکه برخی بر این باورند که این رفتار به مرور موجب قداست زدایی از آن بزرگواران می شود.
با این همه در تاریخچه تولیدات مذهبی صداوسیما و سینما، اقداماتی برای نمایش چهره معصومین در قاب تصویر انجام شده است که البته تاکنون اغلب با حذفیاتی همراه بوده است. نمونه این موارد، حذف صحنه های مربوط به شهادت حضرت ابوالفضل العباس (ع) از سریال «مختارنامه» یا حذفیات فیلم «رستاخیر» با موضوع قیام عاشورا بود که نشان داد همچنان باید به استفاده از افکت نور بر چهره معصومین (ع) اکتفا کرد.
درباره نمایش چهره بزرگان دین در فیلم ها و سریالها چنین میگوید: «این مسئلهای است که بالاخره مدیران باید دربارهاش به یک نتیجه برسند تا وقتی فیلم و سریالی تولید میشود و هزینه برایش صرف میشود، با مانع مواجه نشود و مجبور نشوند صحنهها را حذف کنند.»
اکبری در گفتوگویی با ایسنا درباره تأثیرگذاری کارهای نمایشی مذهبی در جهت آموزش ارزشهای دینی به مخاطبان جوان تلویزیون، با تأکید بر اینکه هر اثر نمایشی در هر ژانری که ارائه شود، اگر با کیفیت مناسب تولید شود، اثرگذار است، افزود: در میان کارهای تاریخی یکسری از تولیدات خوب ساخته شدند و اجرای خوبی داشت و مسلما توانستند تاثیر خوبی هم بر روی مخاطب بگذارند. ولی برخی از آثار تاریخی ضعف کارگردانی، بازیگری و یا طراحی صحنه و لباس داشتند و اثر عکس و منفی بر مخاطب گذاشتهاند. در همه ژانرها همین طور است. الان نمایش کمدی بد هم زیاد داریم که فقط کارشان لودگی، مسخره بازی و اشاعه بی فرهنگی و خراب کردن قومیتها و لهجههاست. برخی از کارهای نمایشی کمدی شخصیت مردم و مشاغل مختلف را تخریب میکنند، این کمدی نیست. آدم به هر بهایی نباید به سمت خنداندن و یا گریاندن مخاطب برود، باید منطق قضیه درست باشد. باید متن خوانده شده باشد. متون ادبی و نمایشی ما خیلی ضعف دارد.
این هنرمند که نقش امام خمینی (ره) را در فیلم «فرزند صبح» به کارگردانی بهروز افخمی ایفا کرده است، در ادامه درباره نمایش چهره معصومین و بزرگان دین، در آثار نمایشی و تصویری عنوان کرد: فیلمها یا سریالهایی با موضوعات تاریخی ـ مذهبی ساخته شده اند و به همین دلیل به آنها اجازه پخش داده نشده است و یا با حذفیاتی مواجه شدهاند. چراکه برخی اشخاص با دیدگاه مذهبی و دینی، اجازه پخش به این کارها را نداده اند. این مسئلهای است که بالاخره مدیران باید دربارهاش به یک نتیجه برسند تا وقتی فیلم و سریالی تولید میشود و هزینه برایش صرف میشود، با مانع مواجه نشود و مجبور نشوند صحنهها را حذف کنند.
به باور این بازیگر، نمایش چهره بزرگان دین در فیلم ها و سریال ها، مشکلی به لحاظ قداست زدایی ایجاد نمیکند بلکه برای مخاطب بسیار تاثیرگذار خواهد بود. او در توضیح حرفش، به نمونه هایی اشاره کرد که در داخل و خارج از کشور با نمایش چهره پیامبران توانستند کارهایی تاثیرگذار و ماندگار شوند.
اکبری که هم اکنون تله تئاتر تاریخی ـ مذهبی« پیر وفا» با بازی او از شبکه دو در حال پخش است، درباره تله تئاترها توضیح داد: شروع کار ما در تلویزیون با تله تئاتر بود. تئاترهایی بود که کار کرده بودیم و بعد آمدیم آنها را ضبط تلویزیونی کردیم. آن زمان خیلی با این واژه آشنا نبودیم؛ فکر میکردیم تئاتری است که در صحنه اجرا شده و حالا همان باید ضبط تلویزیونی شود. اما ما در تله تئاتر مجبور بودیم برای دوربین کار کنیم و این اولین برخورد ما با دوربین و برای دوربین کار کردن بود. جلوی دوربین بازی کردن، چهارچوب نمایش و تئاتر را برهم میزد. اما بعد چندین تله تئاتر را بازی کردیم. یکی از آنها تله تئاتر «پیر وفا» به کارگردانی آقای مجتبی یاسینی بود. در این تله تئاتر اجرای نقش هانی بن عروه بر عهده من بود. هم ایفای نقش هانی بن عروه که گریم سنگینی داشت و یک شخصیت مسن بود و هم جلوی دوربین کار کردن یک تئاتر، برایم تجربه خوبی را رقم زد.
او افزود: در آن دهه ها، تئاترهای تلویزیونی بسیاری ساخته می شد و من خودم خیلی بازی کردم. شاید همانها سکوی پرشی بود برای رفتن من به سینما در دهه ۶۰. ولی با آمدن فیلمهای مختلف در ژانرها و قالبهای مختلف و باز بودن دست کارگردان در انتخاب لوکیشنهای متفاوت، جاذبههای تله تئاتر کمی از بین رفت. از طرفی تئاتر در درجه اول با حضور تماشاچی معنا پیدا میکند و تماشاچی و بازیگر لحظه به لحظه با یکدیگر پیش می روند و اوج میگیرند و در هم ادغام میشوند اما در تلویزیون میان بازیگر و تماشاچی خیلی فاصله است. حتی خیلی وقت ها مخاطب تلویزیون در حین تماشا درگیر کار دیگر میشود. از این جهت تله تئاتر تاثیر آنچنانی ندارد چون از فرمول تئاتر استفاده میکند که با حضور تماشاچی مفهوم پیدا می کند.
اکبری بیان کرد: در حال حاضر تأثیرگذاری تله تئاتر خیلی کم شده اما به این معنا نیست که تله تئاتر دیگر در تلویزیون جایی ندارد. تله تئاترها برای دوستداران نمایش میتوانند آموزنده باشند. اغلب مخاطبان تله تئاتر هم بچههای دانشجوی تئاتر و بازیگری هستند. مخاطبان عام تلویزیون بیشتر با سریال ها ارتباط برقرار میکنند زیرا دست و بال کارگردان برای انتخاب بازیگر های متعدد و انتخاب لوکیشن باز است و راحت تر میتوان تماشاگر را با خود همراه کرد.
او درعین حال با بیان اینکه جای ساختار تله تئاتر در تلویزیون خالی است، در توضیح آن گفت: به هر حال تله تئاتر برای بخشی از جامعه و مخاطبان خاص خودش خوب است. هر چند که تئاتر در حقیقت باید سر صحنه و با حضور تماشاچی اجرا شود و تلویزیون هم برای پخش فیلم و سریال مناسب است اما چون تلویزیون سطح گسترده ای از جامعه را در برمیگیرد و مخاطبان زیادی دارد، تله تئاتر هم میتواند یکی از عناوینش باشد. کلا برنامههایی که درباره تئاتر باشد، در تلویزیون خیلی کم است و این یک کمبود است که به چشم میآید. گروهی از مخاطبان تلویزیون به تئاتر علاقهمند هستند و برای آنها باید چاره اندیشی شود. تئاترهایی که موقع اجرا با حضور تماشاچی ضبط شده و با یک مونتاژ خوب در بخش تله تئاتر پخش شود، می تواند مخاطب داشته باشد.
اکبری در پایان آخرین کار تلویزیونیاش را سریال «آتش سرد» به کارگردانی رضا ابوفاضلی و تهیهکنندگی علی مهام عنوان کرد. او درباره این سریال گفت: «آتش سرد» را سال گذشته کار کردم. شش ماه درگیرش بودیم. از شبکه دو پخش میشود. خیلی از همکاران در این سریال هستند. کار خانوادگی و خوبی است.
ایسنا
