اغـلب مـورخان، «سرقت بزرگ قطار» را نخستین فیلم وسترن و آغازگر این ژانر میدانند که در مدتی کوتاه تبدیل به محبوبترین ژانر در آمریکا شد. این فیلم که محصول کمپانی ادیسون است، موفقترین فیلم تجاری در دوره پیش از گریفیث و مرجعی برای تقلید سایر فیلمها بهحساب میآید.
مورد استثنایی فیلم «ادوین اس پورتر»، درجه پختگی روایت در قیاس با فیلمهای آن زمان است. بیش از 12 صحنه جداگانه در فیلم وجود دارد که هریک به پیشرفت داستان کمک میکند. در صحنه افتتاحیه، 2 سارق نقابدار، یک سوزنبان را وادار به ارائه اطلاعات غلط به لکوموتیوران میکنند تا قطار را در کمینگاه آنها متوقف کند. پس از اجرای این نقشه، سارقان سوار قطار میشوند و بعد از حرکت قطار، به گاوصندوق مرسولات دستبرد میزنند. سپس با حمله به لکوموتیوران، قطار را متوقف و مسافران را پیاده میکنند. سارقان یکی از مسافرانی را که قصد فرار دارد میکشند و سوار بر لکوموتیو از محل دور میشوند. در همین حال، سوزنبان به هوش میآید و به سالن شهر میرود و مردان مسلح را از ماجرای دزدی آگاه میکند. سارقان توسط آنها تعقیب و کشته میشوند. معروفترین صحنه فیلم، شلیک مستقیم یکی از سارقان به خارج از قاب تصویر است که این حس را به بیننده القا میکند که مستقیماً در خط آتش گلوله قرار دارد. در سالهای بعد، برخی این ادعا را که «سرقت بزرگ قطار» نخستین فیلم وسترن است، زیر سؤال بردند. برخی هم از اساس، وسترن بودن آن را رد کردند. این درست است که قبل از این هم فیلمهایی با پیرنگ وسترن ساخته شده بود، اما هیچیک از حیث توانایی در روایت، به فیلم پورتر نمیرسیدند. این فیلم ریشه در نمایشهای تئاتری دارد که با صحنههای راهآهن (از مؤلفههای ژانر وسترن) درهم میآمیزد. همچنین به فیلمهایی دیگر با موضوع سرقت که اساساً وسترن نیستند، بیشباهت نیست. از نظر لوکیشن فیلمبرداری هم یک وسترن اصیل بهحساب نمیآید؛ چراکه نه در لوکیشنهای معمول فیلمهای وسترن، که در راهآهن نیوجرسی فیلمبرداری شده است. با این همه، سرقت بزرگ قطار از زمان جسی جیمز تا به امروز، به عنوان بخشی از فرهنگ سینمای وسترن محسوب میشود و عناصر نمادینی مانند ششلولها، کلاههای کابویی و اسبها، همگی احساس یک وسترن واقعی را به فیلم میدهد. کمپانی ادیسون در سال 1904در توصیف فیلم میگوید: این فیلم را از هر نظر، کاملاً برتر از هر تصویر متحرکی که تاکنون ساخته شده است میدانیم.
منبع:همشهری آنلاین