- فیلم و سینما

سینمای تجربی؛ تقابلی میان واقعیت و خیال

دومین جلسه از فصل پنجم پاتوق فیلم انجمن سینمای جوان اصفهان چهار فیلم «زندگی لزج»، «چگونه منتظر گودو باشیم»، «رامخانه» و «متفورمین» تحلیل شد و مورد بررسی قرار گرفت.

نَودمین پاتوق فیلم انجمن سینمای جوان اصفهان با حضور محمدجواد فراهانی، منتقد، فرنام مرادی‌نژاد کارگردان فیلم متفورمین و شایان فتحی، مجری برنامه، برگزار شد.

در این جلسه چهار فیلم به نام‌های «زندگی لزج» از محسن مهری‌درویی، «چگونه منتظر گودو باشیم» از عرشیا زینعلی، «رامخانه» از احسان شادمانی و «متفورمین» از فرنام مرادی‌نژاد به نمایش درآمد.

این نشست گفت: فیلم‌هایی که تماشا کردم به‌نوعی در دسته فیلم‌های تجربی قرار می‌گیرند. سینمای تجربی، تاریخی به‌اندازه تاریخ سینما دارد. وقتی سینمای کلاسیک به‌عنوان قالب برای ساخت فیلم انتخاب می‌شود؛ سینمای تجربی با نشان دادن مفاهیمی جدید سعی می‌کند قالب سینمای کلاسیک را بشکند و متفاوت ظاهر شود.

وی افزود: این فیلم بیشتر بر خیال و واقعیت‌های درونی و ذهنی تمرکز دارد تا واقعیت‌های عینی.

منتقد و مترجم سینما و سردبیر بخش فیلم کوتاه ماهنامه فیلم کاو ادامه داد: این فیلم سرشار از ابهام است زیرا فیلم‌ساز تلاش کرده است تا در ساخت فیلم به جهان درون ذهن خود نزدیک‌تر باشد و شاید برداشت مخاطب از مفاهیم ذهن فیلم‌ساز در فیلم متفاوت باشد.

فراهانی افزود: درنهایت این کار پایانی باز دارد و پایان باز پایانی است که در اکثر این‌گونه فیلم‌ها می‌توان دید، زیرا جریان ذهنی هیچ‌گاه متوقف نمی‌شود.

درک قالب‌های سینمای کلاسیک قبل از ساخت فیلم تجربی

وی گفت: اینکه فیلم‌ساز تا چه حد مضامین اصلی فیلم‌سازی و قالب استاندارد آن را درک کند، مهم است. بسیاری با توجیه اینکه فیلم‌های کلاسیک به‌اندازه کافی ساخته شده است، به ساخت فیلم تجربی روی می‌آورند و تلاش می‌کنند که دست به خلاقیت بزنند، درحالی‌که ابتدا باید به مفاهیم پایه کلاسیک مسلط باشند.

این کارشناس ارشد پژوهش هنر درباره «فیلم زندگی لزج» تصریح کرد: زندگی لزج، با مفهوم روزمرگی سروکار دارد. فیلم‌ساز با رویکرد جز به کل، ابتدا زندگی فردی تنها را نشان می‌دهد که همه‌جای آن پر از تخم‌مرغ است.

وی ادامه داد: دلیل انتخاب تخم‌مرغ شاید این باشد که تخم‌مرغ دم‌دستی‌ترین خوراکی است که می‌توان با آن غذا درست کرد. فیلم به همین دلیل به تکراری شدن زندگی و تشابه همه‌چیز با هم اشاره دارد و در آخر دنبال زندگی جدیدی می‌گردد تا از بند روزمرگی رها شود.

فراهانی درباره فیلم «چگونه در انتظار گودو باشیم»، افزود: این فیلم را می‌توان استعاره‌ای از جمله “مؤلف مرده است، ” دانست. ساموئل بکت، نویسنده نمایشنامه «چگونه در انتظار گودو باشیم» است. در فیلم می‌بینیم که هیچ‌کدام از شخصیت‌ها بکت را نمی‌شناسند و درگیر داستان زندگی خود هستند.

وی ادامه داد: مفهوم انتظار کشیدن در فیلم یک مفهوم اصلی است، به‌قدری که دو شخصیت اصلی داستان انتظار شخصی به نام گودو را می‌کشند که هیچ‌گاه در واقعیت اتفاق نمی‌افتد و این به ویژگی بر پایه خیال بودن سینمای تجربی بازمی‌گردد.

منتقد نودمین جلسه از پاتوق فیلم انجمن سینمای جوان اصفهان اظهار کرد: تعدد اپیزودها در فیلم حس هدررفت زندگی را بیشتر نمایش می‌دهد. در جهانی که همه‌کس و همه‌چیز دائم به ما گوشزد می‌کند که وقت را هدر ندهید، این فیلم اتفاقاً می‌گوید گاهی وقتتان را هدر دهید!

وی درباره فیلم «رامخانه» تصریح کرد: هر ۲۴ فریم یک ثانیه از فیلم را می‌سازد. رامخانه تلاش می‌کند با پرداختن به داستان‌های یک عکس خانوادگی تفاوت میان عکس و فیلم را آشکار کند. در فیلم رنجی که پسر خانواده و ظلمی که پدر بر او روا می‌دارد آشکار است و به زندگی بیماران در آسایشگاه‌های روانی اشاره می‌کند.

رونمایی از فیلم «متفورمین»

در این جلسه از فیلم متفورمین برای اولین بار رونمایی شد.

فرنام مرادی‌نژاد، کارگردان فیلم متفورمین و استاد دانشگاه سپهر اصفهان گفت: هیچ‌گاه نمی‌توان به یک باور ناب در سینما رسید. نمی‌توان گفت موضوعی که انتخاب می‌کنیم چه در سینمای کلاسیک و چه در سینمای تجربی، موضوع کاملاً جدیدی است.

وی افزود: فیلم‌های تجربی، پیوند عمیقی با تاریخ سینما دارند. برای مثال در متفورمین از پایه‌های نور، کلاکت و تجهیزات سینمایی دیگر در تصویر استفاد ه‌شده بود. فیلم متفورمین، فیلمی شهودی و برآمده از بیماری انسان است.

کارگردان فیلم متفورمین تصریح کرد: بعضی فیلم‌ها روایت را طرد می‌کنند و بعضی فیلم‌ها با روایت بازی می‌کنند. متفورمین با روایت بازی می‌کند. در متفورمین نوعی مینیمالیسم به تصویر کشیده شده است؛ به‌طوری‌که فیلم متشکل از چند شخصیت، یک اتاق، یک کیک و بازگشت‌هایی است که به صحنه‌هایی تاریخی یا حتی قسمتی انیمیشنی می‌زند.

احساس مخاطب مهم است نه درک او از فیلم!

وی ادامه داد: از طرفی باید این موضوع را بپذیریم که سینمای تجربی با فهم کامل مخاطب از داستان سروکار ندارد، بلکه ادراک حسی مخاطب از فیلم را هدف قرار می‌دهد. یعنی پس از دیدن فیلم نباید به دنبال این باشیم که در پایان چه اتفاقی می‌افتد. در مشاهده فیلم تجربی فقط باید ببینیم آیا فیلم را پسندیده‌ایم و آیا این فیلم به ما حس خوبی را منتقل کرده است یا خیر.

مرادی‌نژاد گفت: در فیلم از موسیقی پیش‌درآمدی از علی عظیمی استفاده شد. در کمتر فیلمی از موسیقی باکلام استفاده می‌شود و این‌یک تکنیک سینمایی است. فیلم به وسوسه خوردن شیرینی اشاره دارد. ما با آهنگ پیش‌درآمد در فیلم «فروشنده» آشنا هستیم و با شنیدن این موسیقی در فیلم متفورمین، همان مفهوم فیلم فروشنده برایمان تداعی می‌شود.

پاتوق فیلم کوتاه انجمن سینمای جوان اصفهان با حمایت دفتر تخصصی سینمای شهرداری اصفهان، مجموعه سیتی‌سنتر و اسنپ، به مدت سه ماه در سالن شماره شش پردیس سینمایی سیتی‌سنتر اصفهان برگزار می‌شود. علاقه‌مندان به کسب اطلاعات بیشتر می‌توانند به صفحه مجازی پاتوق در اینستاگرام به نشانی esfahanshortfilmclub مراجعه کنند.

ایمنا

دیدگاهتان را بنویسید