- فرهنگی

شاملو معلمی برای فرم‌های شعر معاصر ایران / فرامرز احمدی

 

فرامرز احمدی از فعالان حوزه ادب و فرهنگ اسلام آباد غرب به مناسبت دوم مرداد سالروز وفات شاملو شاعر بزرگ ایرانی مطلبی به نگارش درآورده است که در ادامه می خوانید:

خبرگزاری کردپرس _ احمد شاملو، متولد ۲۱ آذرماه ۱۳۰۴ در خیابان «صفی‌علی‌شاه» تهران است. شاعر، نویسنده، مترجم، فیلم نامه نویس و روزنامه نگار، او پایه‌گذار شعر سپید در ایران است و سال ۱۳۲۶ با کتاب «آهنگ‌های فراموش شده» رو به دنیای شعر آورد و در همان سال‌ها با آشنایی با نیما و شاگردی او توانست در سال ۱۳۳۶ دومین مجموعه خود را با عنوان «هوای تازه» منتشر کند که در صفحات پایانی این کتاب چهار شعر آمده است که آغاز شعر سپید در ایران است.

نیما با تغییراتی که در شعر کلاسیک ایجاد کرد فرم نو نیمایی را به وجود آورد و شاملو با تغییرات دیگر در شعر نیمایی یعنی گرفتن وزن عروضی از آن و روی آوری به وزن درونی که بیشتر متکی بر موسیقی آرایه.های ادبی است فضای تازه‌تری را در ادبیات به وجود آورد.

ادبیات معاصر ایران بعد از شعر سپید و دگرگونی که شاملو ایجاد کرد وارد فضای جدیدی شد که کمتر به آن توجه شده و حاصل آن آموزش‌های معلمی چون شاملو بود که شاعران بصورت غیر مستقیم آن را دریافت کردند که چگونه دست به نوآوری بزنند و ماحصل آن خلق فرم‌های دیگری شد که به ترتیب عبارتند از:

شعر نیمایی، نیما یوشیج
شعر سپید، احمد شاملو
شعر موج نو، احمدرضا احمدی
شعر حجم، یدالله رویایی
شعر سوررئال ایران، هوشنگ ایرانی
شعر تجسمی(پلاستیک)، اسماعیل نوری‌علاء
شعر موج ناب، یار محمد اسدپور، هرمز علی‌پور، هوشنگ چالنگی، آریا آریاپور، پرویز اسلام پور، سیروس رادمنش و…
موج سوم، فرامرز سلیمانی
کاریکلماتور، پرویز شاپور
غزل روایی، سیمین بهبهانی
شعر پست‌مدرن، رضا براهنی
شعر وضعیت دیگر، علی باباچاهی
شعر گفتار، سیدعلی صالحی
شعر حرکت، ابوالفضل پاشا
شعر ساده، شمس النگرودی
شعر فرانو، اکبر اکسیر
غزل پست‌مدرن، سیدمهدی موسوی
غزل فرم و سوررئالیسم، محمد سعید میرزایی
غزل مینیمال، فراشعر و واژانه: آرش آذرپیک
شعر متفاوت، محمد آزرم
شعر فراگفتاریک، جمال بیگ
متن سیاه، مهدی خباز کناری
فرازبان و فراحجم، مراد قلی پور
فراغزل، بیژن ارژن
سه گانی، علیرضا فولادی
فراروایت، تجمیع و باس: میثم رجبی
فراسپید: فرزاد میراحمدی

شاملو سال‌های پایانی عمر خود را در بیماری گذراند و در نهایت در ۲ مرداد سال ۱۳۷۹ چشم از جهان فرو بست و او را در محوطه امامزاده طاهر کرج در کنار مزار هوشنگ گلشیری و چند تن دیگر از اهالی قلم به خاک سپردند.

از شاملو آثار ارزشمندی به جا مانده است که عبارتنداز:

کتاب های چاپ شده:
آهنگ‌های فراموش‌شده (۱۳۲۶)
قطعنامه (۱۳۲۹)
هوای تازه (۱۳۳۵)
باغ آینه (۱۳۳۸)
لحظه‌ها و همیشه (۱۳۴۱)
آیدا در آینه (۱۳۴۳)
آیدا، درخت و خنجر و خاطره (۱۳۴۴)
ققنوس در باران (۱۳۴۵)
مرثیه‌های خاک (۱۳۴۸)
شکفتن در مه (۱۳۴۹)
ابراهیم در آتش (۱۳۵۲)
دشنه در دیس(۱۳۵۶)
ترانه‌های کوچک غربت (۱۳۵۹)
مدایح بی‌صله (۱۳۶۹)
در آستانه (۱۳۷۶)
حدیث بی‌قراری ماهان (۱۳۷۸)

برخی آثار ترجمه شاملو به این شرح است:

برزخ از «ژان روورزی» (۱۳۳۴)
زرنگاراز «هربر لو پوریه» (۱۳۳۵)
پابرهنه‌ها از «زاخاریا استانکو» (۱۳۳۷)
قصه‌های بابام از «ارسکین کالدول» (۱۳۴۶)
عروسی خون از «فدریکو گارسیا لورکا» (۱۳۴۷)
درخت سیزدهم از «آندره ژید» (۱۳۴۹)
دماغ از «ریونوسوکه آکوتاگاوا» (۱۳۵۱)
سیزیف و مرگ از «روبر مرل» (۱۳۵۲)
خزه از «هربر لو پوریه» (۱۳۵۵)
مرگ کسب و کار من است از «روبر مرل» (۱۳۵۵)
شازده کوچولو از «آنتوان دوسنت‌ اگزوپری» (۱۳۵۸)

فیلمسازی:

قصه‌های مادربزرگ (۱۳۴۵)
پاوه (۱۳۴۹)
شهری از سنگ (۱۳۴۹)
آناقلیچ داماد می‌شود (۱۳۴۹)
نمایشنامه آنتیگون (ناتمام)
اجرای برنامه‌های رادیویی برای کودکان و جوانان (۱۳۵۱)