«من در محله‌ سنگلج و سید‌نصرالدین به دنیا آمدم. در چهارسالگی به خانه‌مان در گذر قلی، خیابان خیام، پلاک ۷۵، کمی پایین‌تر از چهارراه گلوبندک نقل مکان کردیم که خود داستان مفصلی دارد…» 

این کلمات بخشی از دست نوشته خاطرات جلال آل احمد است و بیان او از خانه ای که در سال 83 ثبت ملی شد اما سال های سال پاتوق معتادان و فردی به نام  «امیر چلچله» برای توزیع مواد مخدر شده بود.

خانه ای که اصالت و زیبایی آن زیر خروارها سیمان و گچی که در ادوار مختلف روی آن کشیده بودند، پنهان شده بود و برخی از درهای چوبی آن گرما بخش محفل معتادان در سرمای زمستان بود.

                                                           خانه پدری جلال آل احمد

خانه‌ای که صد سال پیش پاتوق روحانیت و پس از آن زندگی جلال آل احمد بود، پس از پیچ و خم های فراوان قرار است جانی دوباره بگیرد و محلی برای جمع های فرهنگی و هنری شود.

خانه پدری جلال آل احمد که مالکیت آن در اختیار صندوق احیا و بهره برداری از اماکن تاریخی است، در سال 99 و در یک مزایده به محبوبه کاظمی دولابی توسعه گر فرهنگی سپرده شد تا با مرمت این خانه، پای اهالی فرهنگ و هنر را به آن باز کند، اردیبهشت ماه 1400 خانه به گروه مرمت و معماری واگذار شد اما نبود زیرساخت، بازگشت مجدد معتادان و پروسه بیرون کردن آنها، معطلی صندوق احیا برای ایجاد زیرساخت و… باعث شد تا در نهایت اسفندماه سال 1401 مرمت خانه به صورت رسمی آغاز شود. 

                                           خانه پدری جلال آل احمد

خیلی از نماهای اصلی خانه را از زیر خروارها سیمان و گچ بیرون کشیدیم

کاظمی دولابی درباره پروسه مرمت خانه کودکی جلال می گوید: «ما تمام تلاش خود را کردیم تا هر آجری که از خانه سالم مانده را ساب دهیم و به بهترین شکل ممکن بازسازی کنیم و آجرهای ناسالم را هم یا تعویض کردیم و یا برعکس در دیوار کار گذاشتیم.

موزاییک های کف را هنگام برداشتن و کف سازی تا جای ممکن سالم نگه داشتیم تا مجدد از همان ها استفاده کنیم و مابقی را هم قرار است در تزئینات خانه استفاده کنیم، ایده من این است که نقاشی هر بخش از خانه را روی موزائیک های شکسته و غیرقابل استفاده بکشیم و به نمایش بگذاریم.

                             نمای اصلی خانه که زیر گچ و سیمان پنهان شده است

متأسفانه روند مرمت سخت پیش می رود چون سیمان ها و گچ هایی که در سال های مختلف روی خانه کشیده بودند آنقدر لایه های سخت و سنگینی داشته که جدا کردن آن ها گاهی روزها زمان می برد، از سوی دیگر ما حساسیت زیادی برای مرمت به خرج داده ایم تا به هیچ عنوان خانه آسیب دیگری نبیند. خیلی از طاقچه ها و نماهای اصلی خانه را از زیر همین سیمان ها و گچ ها بیرون کشیدیم و به دنبال این هستیم تا با کمک تصاویر، دست نوشته ها و خاطراتی که وجود دارد، خانه را به شکلی که قبلاٌ بوده بازگردانیم.

خروج 200 خاور و کامیون زباله و نخاله ساختمانی از خانه پدری جلال

خوشبختانه در این مسیر خانواده جلال خیلی به ما کمک کردند و حتی خیلی از جاهایی که ما از آن اطلاع نداشتیم و زیر سیمان پوشانده شده بود، به ما نشان دادند، مثلاً داخل حیاط یک حوض بود که روی آن را پوشانده بودند و ما بعد از باز کردن آن تصورمان این بود که عمق کمی دارد، اما به ما گفتند که این حوض خیلی عمیق تر بوده، به همین جهت ما مجدد حوض را کندیم و متوجه شدیم حوض در شکل اصلی خود  یک متر عمق دارد.»

                                                    اتاق جلال آل احمد در ایام کودکی

وی در ادامه با بیان اینکه مهلت مرمت این خانه یک ساله است، می گوید: « ما تا الان حدود 200 خاور و کامیون زباله و نخاله ساختمانی از خانه خارج کرده ایم، بخش زیادی از کار انجام شده و به زودی وارد مرحله نازک کاری می شویم.

                                      رنگ اصلی درها که در پروسه مرمت به دست آمده

مرمت درها را به استاد جزایری سپردیم، به دنبال این بودیم که رنگ درها و پنجره ها را به رنگ اصلی برگردانیم، بعد از تراشیدن بخشی از درها به رنگ اصلی رسیدیم که فیروزه ای مایل به سبز بود، در بخش دیگر خانه هم بالکنی را که مربوط به سال 1310 بود احیا کردیم.

                                                استاد جزایری در حال مرمت درهای خانه

اتاق جلال پاتوق نویسندگان می شود

برای بخش های مختلف خانه ها برنامه های جداگانه ای داریم، مثلاً اتاق جلال می تواند به محلی برای اقامت روزانه نویسندگان و هنرمندان تبدیل شود، قطعاً بخشی را به موزه و معرفی خانه اختصاص خواهیم داد، این خانه جزو معدود خانه های دارای بادگیر بوده که ما آن را حفظ کردیم و همین جا را هم قرار است تبدیل به کافه کنیم.

                                                 بادگیر در خانه پدری جلال

به دنبال این هستیم که پاخور سنگلج بیشتر شود اما نگرانی ما نبود نور در شب بود که طی صحبت با شهرداری و کسبه محل قرار بر این شد تا محله روی کرکره مغازه ها را نقاشی و روی آن ها را نورپردازی کنیم، ضمن اینکه قرار است برای تأمین امنیت محله هم کانکس نیروی انتظامی در ابتدا و انتهای خیابان مستقر شود.

                                              خانه پدری جلال آل احمد

تمام تلاش خود را برای احیای این خانه به کار بسته ام اما لفظ سرمایه گذار من را اذیت می کند، کار توسعه گری فرهنگی است چون با نگاه اقتصادی، احیای این خانه برای ما توجیه اقتصادی ندارد، قرارداد ما برای سال 99 بوده اما تحویل خانه برای سال 1401، شما حساب کنید در این مدت چقدر همه چیز گران شده و ما چقدر هزینه غیر قابل پیش بینی داریم.»

خبرگزاری برنا