المپیک ۲۰۲۴ پاریس از ۲۶ جولای (۵ مرداد) تا ۱۱ آگوست (۲۱ مرداد) برگزار می‌شود. پاریس برای سومین بار میزبان این بازی‌هاست اما فاصله دومین میزبانی تا امروز یک قرن بود. اتفاقات منحصر به فردی در این دوره المپیک شاهد بودیم برگزاری مراسم افتتاحیه برای اولین بار در خارج از ورزشگاه صورت پذیرفت. اتفاقی نادر و خلاقانه که این دوره را از از همه ادوار گذشته متمایز کرده است. مراسمی که از پل آستر لیتز شهر زیبای پاریس آغاز و در مقابل تروکادرو، میدان روبه‌روی برج ایفل، جایی که پروتکل‌های رسمی برگزار و دیگ المپیک روشن شد این مراسم خاتمه یافت.
Maud Le Pladec، طراح تشریفات، اعلام کرد که در هر پل در طول مسیر رژه، اجراکنندگانی حضور داشتند.
او رهبری ۴۰۰ هنرمند از ۳۰۰۰ هنرمند شرکت کننده در این مراسم را برعهده داشت که همگی لباس‌های منحصر به فرد طراحی شده توسط دافنه بورکی را پوشیده‌اند.
بورکی، مجری تلویزیون فرانسوی و کارگردان صحنه و لباس، سرپرستی تیمی از خیاط‌ها، آرایشگران و هنرمندان آرایش را برعهده دارد. برای اولین بار تعداد زنان و مردان در المپیک برابر است ۱۰۷۱۴ ورزشکار (۵۳۵۷مرد و ۵۳۵۷زن) زن و مرد از ۲۰۷ کشور حضور دارند.
به هرحال این المپیک فرصت مناسبی است که علاوه بر حضور در رقابت‌ها بتوان از ظرفیت آن برای معرفی بیشتر کشورها بهره گرفت.
المپیک ۲۰۲۴ با نماد آزادی
کلاهی دوکی شکل و نرم است که سر آن کج است و کمی به سوی جلو می‌افتد. پوشیدن این کلاه را یونانیان نخست در میان مردم فریگیه دیده بودند. در دوره معاصر، در جریان جنگ استقلال آمریکا و انقلاب فرانسه ژاکوبن‌ها کلاه فریگی را به عنوان نماد آزادی به سر کردند و تا امروز نیز نماد ملی فرانسه، یعنی ماریان، کلاه فریگی بر سر دارد. این کلاه، نماد این است که ملت فرانسه که زمانی در بند رژیم فئودالی پادشاهی بود، از آن آزاد شده است. جولی ماتیکین، کارگردان طراح نماد پاریس ۲۰۲۴ است که توضیح می‌دهد: کلاه‌های فریژی ۲ شخصیت اصلی یک قبیله بزرگ هستند در که در چندین رویداد کلیدی در تاریخ فرانسه حضور داشتند. اکنون آنها برای این رویداد بزرگ در فرانسه بازگشته‌اند تا یک مأموریت انقلابی را از طریق ورزش رهبری کنند. هدف این است که نشان دهند ورزش می‌تواند همه چیز را در جامعه تغییر دهد.
فریگی‌ها قومی بودند که از تنگه‌های داردانل و بُسفر گذشته وارد آسیا شدند و کشور نیرومندی موسوم به فریگیا را تشکیل دادند. این دولت نیرومند همسایه شرقی یونانیان بود. فریگی ها پایتختی به نام فریگیه در ناحیه مرکزی و شمال غربی آسیای کوچک در محل کنونی آنکارا ساختند. آنها الهه‌ای به نام «ما» را که در سرزمین تازه یافته بودند به خدایی برگزیدند و آن را بعنوان روح بزرگ زمین کشت نشده و نماینده تمام نیروهای طبیعت می‌پرستیدند. بر پایه هرودوت، فریگی‌ها نخست در بالکان جنوبی و تحت نام بریگ‌ها (Bryges) می‌زیستند، که پس از مهاجرت نهایی‌شان به آناتولی به فریگ‌ها تغییر نام یافتند.
تونی استانگه ورزشکار رشته قایقرانی فرانسه، برنده سه مدال طلا در بازی‌های المپیک زمستانی در باره نماد این نماد می‌گوید: یک ایده‌آل را به‌جای یک حیوان انتخاب کردیم. کلاه فریژی را انتخاب کردیم؛ زیرا این یک نماد بسیار قوی برای جمهوری فرانسه است. برای مردم فرانسه، این یک شی بسیار شناخته شده است که نماد آزادی است. ین کلاه‌ها دارای یک‌چشم شیطنت‌آمیز و رسا وگره‌ای از روبان که زینت ملی فرانسه است. طراحان یک جفت نماد عروسکی طراحی کردند و آن را از کلاه فریژی که یکی از نمادهای کشور فرانسه است الهام گرفته‌ند. از این دو فریژ، یکی‌شان پای مصنوعی دارد و این نشانه آن است که این فریژ نماد بازی‌های پارالمپیک می‌باشد و فریژی که جفت پاهایش سالم است، نماد بازی‌های المپیک است.
۴۰ ورزشکار از ایران در المپیک هستند
کاروان ورزشی کشورمان با نام خادم الرضا (ع) و با شعار صلح برای کودکان با ۴۰ ورزشکار در رشته‌های شمشیر بازی، تیراندازی، تیراندازی با کمان، ژیمناستیک، تنیس روی میز، قایقرانی، شنا، دوومیدانی، دوچرخه سواری، سنگ نوردی، تکواندو، وزنه برداری و کشتی به مصاف رقبای خود می‌روند.
۱۱ نفر از این افراد در بخش زنان و ۲۹ نفر نیز در بخش مردان موفق به کسب سهمیه شده‌اند. ۶ ورزشکار در کشتی فرنگی، ۵ ورزشکاردر کشتی آزاد، ۵ ورزشکار در قایقرانی، ۴ ورزشکار در رشته تیراندازی، ۴ نفر تکواندو، ۲ نفر وزنه برداری، ۳ نفر تنیس روی میز، ۴ نفر شمشیر بازی، یک نفر ژیمناستیک، تیراندازی با کمان، سنگ نوردی، شنا و دوچرخه سواری هر کدام یک نفر، دوومیدانی هم دو نفر حضور دارند.
۱۴ ورزشکار پناهنده ایرانی در قالب تیم پناهندگان
نکته قابل تأمل حضور ورزشکاران ایرانی در المپیک ۲۰۲۴پاریس است که در قالب تیم پناهندگان در این رویداد حضور دارند. تیم پناهندگان برای چندمین دوره از بازی‌های المپیک است در پاریس هم ۳۶ ورزشکاردر قالب این تیم حاضرند که ۱۴نفر آنها ایرانی هستند.
سعید فضل اولی در قایقرانی کایاک، هادی تیران ولی‌پوردرتکواندو، درسا یاوری‌وفا در بدمینتون، امید احمدی‌صفا در وزن ۵۱ کیلوگرم رشته بوکس، امیر رضانژاد قایقرانی در رشته اسلالوم، سامان سلطانی کانو و در ماده اسپرینت، محمد رشنونژاد، وزن منهای ۶۰ کیلوگرم جودو، محبوبه بربری‌ژرفیدر وزن مثبت ۷۸ کیلوگرم جودو، کسری مهدی پورنژاد ودینا پوریونس در تیم تکواندو، ایمان مهدوی وجمال ولی‌زاده در کشتی آزاد و فرنگی، یکتا جمالی دروزنه‌برداری ومتین بالسینی در رشته شنا در المپیک پاریس و در قالب تیم پناهندگان حاضرند. کیمیا علیزاده تنها زن ایرانی دارنده مدال المپیک هم پس از یک دوره حضور در تیم پناهندگان در این دوره با پرچم بلغارستان در بازی‌ها شرکت می‌کند.
لباس ورزشکاران ایران در المپیک ۲۰۲۴
لباس رسمی کاروان ایران در مراسم افتتاحیه به رنگ سفید و سرمه‌ای تیره است. در لباس کاروان ایران هیچ طرح خاصی که برگرفته از فرهنگ و سنت ایرانی باشد، لحاظ نشده است. گرمکن ورزشکاران سفید و طرحی از پرچم ایران به صورت کمرنگ بر روی آن قرار دارد. کشورهای دیگر برای این نوع مراسم جهانی، از همه‌ی پتانسیل خود استفاده کرده تا ظاهری درخور فرهنگ و اصالت خود به جهانیان نشان دهند.
طبیعتاً یکی از مهم‌ترین نتایج اینست که مخاطبان با دیدن لباس شرکت‌کننده‌ها، در کمترین زمان ممکن، متوجه فرهنگ و اصالت کشور مبدا می‌شوند که می‌تواند افراد بیشتری راجذب فرهنگ کشورها کند و توریست‌های بسیاری را به سمت آن کشور روانه نموده که نوعی سرمایه‌گذاری در درازمدت محسوب می‌گردد.
رالف لاورن با تجربه ۹ المپیک همراهی
مقامات آمریکا مصمم شدند برای طراحی لباس ورزشکارانشان در این دوره از المپیک به سراغ کسی بروند که پیش‌تر امتحانش را در این زمینه پس داده یعنی رالف لاورن. با احتساب لباس امسال ورزشکاران آمریکایی، برند رالف لاورن تابحال ۹ مرتبه وظیفه طراحی لباس ورزشکاران آمریکایی در المپیک را بر عهده داشته است. این برند نیویورکی به گفته خودش برای طراحی لباس افتتاحیه این دوره از زیبایی سواحل شرقی آمریکا الهام گرفته و لباس ورزشکاران آمریکایی در مراسم افتتاحیه از کت‌هایی به رنگ آبی تیره مشهور به نِیوی (Navy Blue) با نوارهایی به رنگ پرچم آمریکا یعنی قرمز و سفید تشکیل شده است. این کت زیبا البته با یک شلوار لی سنگ‌شور شده و یک پیراهن راه‌راه تکمیل می‌شود.
و در اختتامیه ورزشکاران آمریکایی با یک تیپ کاملاً سفید متشکل از یک ژاکت یا کاپشن زیپ‌دارِ مشهور به Bomber Jacket و شلوار لی‌های ست در این مراسم شرکت می‌کنند. در این لباس حروف USA به صورت درشت دیده می‌شود..
برلوتی از خیابان‌های پاریس و المان‌های فرهنگی بهره گرفت
فرانسوی‌های میزبان برای طراحی و تهیه لباس ورزشکاران به سراغ یک برند بسیار لوکس یعنی برند تولید لباس مردانه بِرلوتی Berlutti رفتندکه. برای طراحی این لباس‌ها از هویت موجود در خیابان‌های پاریس و دیگر المان‌های باشکوه فرهنگ این کشور الهام گرفت. برای مردان یک کت زیبا به رنگ آبی نفتی تدارک دیده شده که یقه آن بر اساس پرچم فرانسه به سه رنگ قرمز برگاندی، سفید و آبی مشهور به Cerulean منقش شده است. پیراهن‌های مشابه سفیدرنگ در کنار این کت و شلوار آبی نفتی لباس مردان را کامل می‌کند. ورزشکاران زن فرانسوی اما به جای کت یک جلیقه به رنگ کت مردان دریافت می‌کنند که همانند کت مردان یقه‌ای زیبا به رنگ پرچم فرانسه دارد. آنان مختار هستند این جلیقه را با شلواری مانند شلوار مردان همراه کنند و یا دامنی ساتن به رنگ آبی نفتی که تا زیر زانو ادامه دارد را انتخاب کنند.
لولولمون از المپیک زمستانی بیجینگ طراح ورزشکاران کانادا
مقامات کانادایی برای طراحی و تولید این لباس‌های زیبا به سراغ یک برند مشهور لباس ورزشی به نام لولولِمون Lululemon رفتند. البته در این تصمیم تجربه موفق این برند در طراحی لباس ورزشکاران کانادایی در المپیک زمستانی بیجینگ موثر بود. لباس ورزشکاران کانادایی مجهز به نوعی پانچو برای شرایط بارانی است که در صورت عدم نیاز، ورزشکاران می‌توانند آن را در محفظه‌ای شبیه به کیسه کانگورو مخفی کنند. جالب است بدانید حتی ژاکت یا کاپشن ورزشی طرح‌دار ورزشکاران کانادایی می‌تواند در صورت نیاز تبدیل به یک کوله‌پشتی شود. لباس کانادایی‌ها در مراسم اهدای مدال هم شامل یک کاپشن و شلوار ورزشی زیبا منقش به پرچم کانادا و برگ درخت افرا می‌شود. در نهایت لباس ورزشکاران کانادایی برای مراسم اختتامیه توسط هنرمندی به نام میسون ماشن و با الهام از شفق قطبی تهیه شده است.
کشورهایی که لباسشان معرف سنت یا مدرنیته است
میشل وآمازونکا چویگالا، خواهران مغول، چهار مدل لباس را با الهام از لباس سنتی مغولی برای مراسم افتتاحیه و اختتامیه طراحی کرده‌اند (دو مدل برای مردان و دو مدل برای زنان) که ظاهری امروزی و مدرن دارد. لورا برای ایرلند دومدل لباس طراحی کرد. طرح دارای نشان شهرستان هر ورزشکار خاص است و همچنین نشان چهار شبدر را دارد که نماینده‌ی چهار استان ایرلند است. و با گلدوزی‌های معروفش نام هر ورزشکار را روی لباس دوخته که باعث شده لباس شخصی‌سازی شود.
استلا ژان، طراح هائیتی-ایتالیایی برای تیم هائیتی (کشور گرفتار بحران) سنگ تمام گذاشت. از آثار هنری او با عنوان «گذار» در تمام طرح‌ها، از جمله دامن و شلوار ورزشکاران استفاده کرده‌ا واز لباس‌های پدربزرگ خود الهام گرفته‌است. تیم‌های المپیک و پارالمپیک کانادا را لولولمون تجهیز می‌کند، لباس‌ها دارای پارچه‌های بسیار سبک و کشدار، بند کشی قابل‌تنظیم، شکل‌ها و جیب‌های جدید مهندسی شده و از فناوری سِنسنیت (SenseKnit) برای راحتی تبادل حرارتی و افزایش تنفس پوست بدن، استفاده شده‌است..این برند با همکاری هنرمند بومی میسون ماشون (Mason Mashon)، لباس‌های پوشیده از طرح‌هایی الهام گرفته از نور طبیعی و به خصوص شفق قطبیرا برای اختتامیه آماده کرده است. برند بریتانیایی بن شرمن برای مراسم افتتاحیه و اختتامیه لباس تیم انگلستان را طراحی کرده‌است طراحی لباس‌ها پر از نقش‌ونگارهای درخشان، جزئیات پیچیده و انرژی تازه است. یکی از جذاب‌ترین موتیف‌هایی که در لباس ورزشکاران دیده می‌شود، پرچم انگلستان است که بازطراحی شده و به شکل دیگری روی لباس تیم ورزشی نقش بسته‌است. برش‌های خاص برای برجسته‌تر کردن فیزیک ورزشکاران و استفاده از پارچه‌ی ژاکارد مهندسی‌شده برای کاهش گرما و افزایش تنفس بدن – با فناوری ترموآداپت که وظیفه‌ی تنظیم کردن دمای بدن را به عهده دارد- از نکات مثبت و جدید مزیت لباس‌های پوماست که برای ورزشکاران جاماییکایی درنظر گرفته شد.
المپیک فرصت معرفی ظرفیت هاست
بی تردید همه طرح‌های که در لباس ورزشکاران تیم‌های مختلف دیده می‌شود حاوی پیام‌هایی است. متاسفانه لباس ورزشکاران ایرانی شرکت کننده در المپیک ۲۰۲۴ فاقد همه ویژگی‌های لازم است. براستی چرا مراسم رونمایی از لباس ورزشکاران ایرانی برگزار نشد؟ برخی می‌گفتند روپوش تزریقات سرپایی را انتخاب کرده و روی آن برچسب المپیک زده‌اند، عده‌ای دیگر به مزاح ورود کادر درمان را به المپیک خوش آمد گفتند، فضای مجازی و رسانه‌ای نقدهای بسیاری دارد بر این لباس‌ها دارد. چرا باید کشور چهار فصلی مانند ایران، با تمدن چندین هزارساله، با نمادهای بیشمار فرهنگی، هنری، تاریخی و حتی دینی این لباس‌های بدون خلاقیت را به تن ورزشکاران بپوشانند. کجای این لباس نشان دهنده اینست که ورزشکاران ایرانی رژه می‌روند؟ برخی می‌گویند یک برند مشهور ایرانی برایا تحویل مجانی لباس المپیکی‌های ایران اعلام آمادگی کرده بود،. چرا از برند دنیلی یا برند هکتاتون که آماده ارائه مجانی لباس ورزشکاران برای المپیک بود، استفاده نشد؟ ابت تهیه این لباس‌های بدون فرم و محتوای شایسته ایران چقدر هزینه شده است؟ چقدر از ظرفیت طراحان مد و لباس ایرانی که دست برقضا در زمره معروف‌ترین طراحان آسیا و جهان هستند بهره گرفته نشد؟ چرا از نخبگان دانشگاهی برای معرفی ایران عزیز با ارائه لباس‌های فاخر دعوت نشد؟ لباس ورزشکاران المپیکی ایران قصه پرغصه‌ای است که از المپیک توکیو، لندن و سایر دوره‌ها همچنان پا برجاست. مگر نه اینست که پوشاک می‌تواند نشان‌دهنده آداب و رسوم و فرهنگ ما باشد.
چگونه کشورهای جهان به حقیقت اثر گذاری لباس ورزشکاران پی برده اندت و ماهنوز اندر خم یک کوچه‌ایم؟ این لباس ورزشکاران در میادین فرامرزی، منطقه، بین المللی و جهانی است که مفاهیم مهمی را در خود دارد. این لباس نمادی از هویت و فرهنگ خاص کشوررا در طراحی خود دارد، این لباس نماد غرور ملی و افتخار به دستاوردهای ورزشی است، این لباس حس هماهنگی و همبستگی بین اعضای تیم و ورزشکاران کشور را تقویت می‌کند و تردید نباید کرد که لباس ورزشی مناسب می‌تواند به طور قابل توجهی بر عملکرد ورزشکاران تأثیر بگذارد. اما اینکه چرا ما غافلیم؟ چرا از فرصت‌ها بهره نمی‌گیرم؟ را باید متولیان پاسخ دهند چرا لباس ورزشکاران ما نه ریشه درسنت دارد و نه از مدرنیته بهره گرفته است.
تجارت جنوب
