پروین هم‌چون ستاره‌ای در آسمان ادب سرزمین بلندآوازه‌ی ایران ظهور کرده است، طلوع پروین در سپهر بی‌کران ادب ایران زمین از پدیده‌های بی‌نظیری است که باید بر آن نظاره کرد.
رخشنده اعتصامی نامور به «پروین اعتصامی» ۲۵ اسفند ۱۲۸۵ خورشیدی در تبریز دیده به جهان گشود.
او از شاعران مهم معاصر به شمار می‌رود که آثارش تعلیمی و اخلاق‌گرا بوده و سالروز ولادت این شاعر نامدار در سالنامه‌ی کشور روز بزرگداشت پروین اعتصامی نام گرفته است.
وی ۱۵ فروردین ۱۳۲۰ خورشیدی دیده از جهان فروبست و در حرم فاطمه معصومه(س) به خاک سپرده شد.
نقش پروین اعتصامی در شعر معاصر و جایگاه وی در ارتقای زبان فارسی
یک استاد دانشگاه و معاون بنیاد پژوهشی شهریار در تبریز در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص نقش پروین اعتصامی در شعر معاصر گفت: پروین اعتصامی در همان سالی متولد شده که استاد محمد حسین شهریار دو ماه قبل از (او) متولد شده بوده؛ یعنی در سال ۱۲۸۵ ولی او عمر بسیار کوتاهی داشته و در ۳۵ سالگی بر اثر بیماری حصبه درگذشته و فرصتی برای ایفای نقش مؤثرتری در تحوّل شعر معاصر فارسی نداشته است ولی همین دیوانی که از او باقی مانده، گواه روشنی است بر احساسات و تأثرات ژرف و تأملات و تفکرات انسان مدار او.
دکتر رحمان مشتاق مهر ادامه داد: قالب‌هایی که پروین برای سرودن اشعار خود انتخاب کرده قالب‌های سنتی است که قبل از او، شاعران بزرگ ادب فارسی نیز عواطف و افکار و دریافت‌های شاعرانه و عارفانه خود را در همان قالب‌ها بیان کرده‌اند.
وی افزود: شعر پروین از دغدغه‌های اخلاقی و اجتماعی و انسانی او حکایت می‌کند و به لحاظ حال و هوا و مضامین به شعر ناصرخسرو و سعدی و مولانا و بعضی قطعات ابن یمین فریومدی و انوری شباهت دارد.
استاد دانشگاه بیان کرد: با توجه به اینکه او در سایه پدری دانشمند میرزا یوسف خان اعتصامی رشد کرد و تربیت یافت، از جهت زبان و پختگی و پروردگی تعبیرات و ترکیباتی که به کار برده است از بهترین شاعران معاصر ماست؛ یعنی می‌توان بدون دغدغه بدآموزی زبانی آن را در اختیار دانش آموزان و دانشجویان قرار داد تا از آن زبان فارسی بیاموزند و زبان خود را با مطالعه مداوم آن تقویت کنند.
وی تاکید کرد: قطعاتی که از او انتخاب و در کتاب‌های درسی پایه‌های گوناگون آموزشی گذاشته شده، شاهدی بر این ادعاست. به دلیل همین درستی و سادگی و ورزیدگی، زبانی از همان دوران جوانی، مورد تشویق شاعران و ادیبانِ بزرگی مثل علی اکبر دهخدا و ملک الشعرای بهار و شهریار قرار گرفت.
وی خاطرنشان کرد: پروین اعتصامی هیچ شعر ترکی ندارد ولی دیوانی متوسط به فارسی دارد که شامل قصاید و قطعات و مثنویات است و بدون استثنا همه آموزنده است و با اینکه سرایندۀ آن‌ها دختری جوان است؛ به لحاظ تجربه‌ای که پشت سر آن‌هاست، گویی پیرمرد دنیادیده‌ای آن‌ها را سروده است.
مشتاق مهر عنوان کرد: ناکامی در زندگی زناشویی و اهمیتی که کسبِ دانش و فضل و فضیلت در خانواده داشته از دلایل روی آوردن پروین به شعرهای اخلاقی و انسانی است و این سروده‌ها تسلّی بخش روح مغموم و درون‌گرای او بوده است.
زندگی پروین و تاثیر آن بر اشعارش
وی اظهار کرد: پروین در ۲۸ سالگی با کسی که نسبت فامیلی دوری با او داشته‌اند، ازدواج کرده، ولی خیلی زود از زندگی با همسرش سرخورده شده و به پیش پدر برگشته است. ولی برخلاف فروغ فرخزاد که در اشعارش، از خود و عواطف شخصی و زندگی خصوصی و کامیابی‌ها و ناکامی‌هایش بسیار سخن گفته پروین در این باره سکوت کرده و چیزی از زندگی شخصی‌اش نگفته؛ مگر مرثیه‌ای که برای پدر خود سروده (با این مطلع پدر آن تیشه که بر خاک تو زد دست اجل / تیشه ای بود که شد باعث ویرانی من) و شعرمعروفی که برای سنگ قبر خود گفته با این مطلع اینکه خاک سیهش بالین است/ اختر چرخ ادب پروین است) و قطعه‌ای تمثیلی که به نظر می‌رسد حسب حال خود او باشد
ای گل، تو ز جمعیت گلزار، چه دیدی؟!
ای لعل دل افروز، تو با این همه پرتو
رفتی به چمن، لیک قفس گشت نصیبت
جز سرزنش و بدسری خار چه دیدی؟!
جز مشتری سفله به بازار چه دیدی؟!
غیر از قفس، ای مرغ گرفتار، چه دیدی؟!
وی اضافه کرد: پروین را بیشتر شاعری اجتماعی و اخلاقی می‌شناسیم تا شاعری که شعرش حسب حالش باشد و بتوان زوایای زندگی شخصی و خصوصی اش را از لابلای آن بازیافت.
این استاد دانشگاه در خصوص سبک اشعار پروین توضیح داد: اگرچه پروین در میان شاعران معاصر سبک مخصوص به خود را دارد و به سادگی می‌توان سروده گ‌های او را از دیگران، بازشناخت، سبک او، همان سبکی است که شاعران قرن‌های ۵ و ۶ و هفت هجری بدان سبک شعر می‌سرودند. چون او با دیوان‌های شاعران آن دوره مثل ناصرخسرو سعدی و مولانا بیشتر مأنوس بوده زبان شعری و محتوای اشعارش بیشتر به سروده‌های آنان شباهت دارد.
پروین یکی از برترین شاعران زن در تاریخ ایران است
وی ادامه داد: اگر از میان شاعران تمام ادوار شعر فارسی سه چهار شاعر بزرگ زن انتخاب کنیم، قطعاً یکی از آنان، پروین اعتصامی است؛ هم به سبب قوّت شعری و احساسات انسانی و مادرانه و زنانه‌ای که نسبت به طبیعت، مردم بینوا و مستمند و ستمدیده داشته است. چنان که گفتم او از زنانگی‌های خود سخن نگفته ولی با تمام انسان‌ها اظهار همدردی و همدلی کرده است و از لابه‌لای سروده‌هایش، سیمای نجیب و محجوب و مهربانانه او را می‌توان حس کرد. این برای بزرگ شمردن هر شاعری کافی است.
ایسنا
