بنیان‌گذار خانه تاب‌آوری ایران هشدار داد: ابهام و ناپایداری در بحران‌ها، امنیت روانی کودکان را تهدید می‌کند و بدون حمایت عاطفی و آموزش مهارت‌های تاب‌آوری، تأثیرات پایداری بر سلامت روان آن‌ها خواهد گذاشت.
محمدرضا مقدسی با اشاره به تأثیر مستقیم بحران‌ها بر روان کودکان گفت: بحران‌هایی مانند جنگ، بلایای طبیعی یا ناآرامی‌های اجتماعی باعث اختلال در احساس امنیت و آرامش کودکان می‌شود.
او توضیح داد که نشانه‌هایی مانند پرخاشگری، شب‌ادراری، انزوا یا وابستگی شدید به والدین، واکنش‌هایی طبیعی به احساس ناامنی در کودک هستند.
اضطراب مزمن، مانعی برای یادگیری و رشد تحصیلی
وی با تأکید بر اثرات طولانی‌مدت اضطراب در کودکان گفت: اضطراب شدید در دوران بحران، می‌تواند موجب افت تحصیلی، کاهش تمرکز و مشکلات رفتاری شود.
مقدسی افزود: کودکانی که در معرض بحران قرار دارند، ممکن است حتی دچار اختلال استرس پس از سانحه شوند و اگر به موقع شناسایی و حمایت نشوند، در بزرگسالی با مشکلات جدی‌تری چون افسردگی یا اختلالات رفتاری مواجه می‌شوند.
ابهام، خطر پنهان در بحران‌ها برای کودکان
این کارشناس حوزه تاب‌آوری در ادامه گفت: کودکان توان درک انتزاعی محدودی دارند و وقتی با شرایط نامشخص روبه‌رو می‌شوند، بیشتر دچار اضطراب و آشفتگی می‌شوند.
او افزود که کودکان در این وضعیت، با رفتارهایی مثل پرخاشگری یا گوشه‌گیری تلاش می‌کنند با ترس‌ها و بی‌ثباتی اطرافشان مقابله کنند، اما بدون راهنمایی بزرگ‌ترها، این تلاش‌ها به فشار روانی بیشتری منجر می‌شود.
پنج راهکار برای تقویت تاب‌آوری کودکان در بحران‌ها
مقدسی در ادامه گفت‌وگو با ایرنا پنج راهکار کلیدی برای افزایش تاب‌آوری کودکان ارائه کرد و گفت که اولین گام، ایجاد محیطی با نظم و ثبات است. برنامه روزمره مشخص و محیط قابل پیش‌بینی به کودک احساس کنترل و امنیت می‌دهد.
وی در خصوص دومین و سومین راهکار هم گفت: والدین باید احساسات کودک را بدون قضاوت بپذیرند و با همدلی، فضا را برای آرامش روانی او فراهم کنند. سومین راهکار، آموزش مهارت‌های هیجانی و حل مساله به کودکان است تا بتوانند احساسات خود را بشناسند و مدیریت کنند.
شبکه حمایتی و کنترل مواجهه با اخبار ضروری است
بنیان‌گذار خانه تاب‌آوری ایران ادامه داد: داشتن ارتباط مثبت با دوستان، اعضای خانواده و مربیان نقش مهمی در کاهش اضطراب کودکان دارد.
او افزود: ایجاد یک شبکه حمایتی اجتماعی به کودکان حس تعلق می‌دهد و مانع احساس تنهایی در بحران‌ها می‌شود. در نهایت، باید مراقب بود کودکان در معرض اخبار منفی و نامناسب قرار نگیرند. اخبار باید با زبان ساده و اطمینان‌بخش منتقل شود تا حس اضطراب در کودک تشدید نشود.
تاب‌آوری آموختنی و قابل تقویت است
مقدسی در پایان گفت: ترکیب محیط امن، حمایت عاطفی، آموزش مهارت‌های مقابله‌ای و مدیریت رسانه‌ای می‌تواند از کودکان در برابر آسیب‌های بحران محافظت کند.
وی تأکید کرد که تاب‌آوری یک ویژگی ذاتی نیست بلکه مهارتی قابل یادگیری است که باید از دوران کودکی و در مواجهه با ناپایداری‌ها تقویت شود.
