نشست «پشت پرده شهرت» نگاهی عمیق به پدیده سلبریتیها و تأثیر آن به شکل گیری هویت نوجوانان عصر روز گذشته به همت کارستان بهارستان برگزار شد.
محمدحسین ترکمان دانشجوی دکترای علوم ارتباطات اجتماعی در این جلسه عنوان کرد: موضوع فرهنگ شهرت و سلربیتیها، از آنجایی که روز به روز در سطح جوامع، چه در کشور خودمان و چه در سطح جهانی در حوزههای مختلفی مانند سیاست، تبلیغات و فرهنگ در حال رشد و تسری است، آثار، پیامدها و حواشی ایجاد میکند که در حال مهم شدن و اهمیت پیدا کردن است.
وی در ادامه افزود: در این بین، ما اگر بخواهیم مقداری از منظر تئوریک و یا مفهومی به موضوع سلبریتی نگاه کنیم، به نظر من از میان همۀ شاخصهایی که میتوان برای یک سلبریتی در نظر گرفت که محبوب است و یا در یکی از بسترهای مهم مانند سینما و یا موسیقی میتواند محبوب باشد، دو عنصر در مرزبندی میان سلبریتی و دیگر اشخاصی که در رسانهها فعالیت میکنند و یا مشغول به کار هستند، بسیار پررنگ است. نکتۀ نخست این است که اساساً سلبریتی، خودش به صورت فعالانه تلاش میکند تا دیده شود، که این تلاش آگاهانه و مستمر در بسترهایی مانند فضای مجازی، تلویزیون، خبرگزاریها و روزنامهها که برای او وجود دارد به منظور دیده شدن صورت میگیرد.
وی همچنین یادآور شد: نکتۀ دوم در این میان، ایجاد میل به مصرف در مخاطب است، یعنی اساساً منِ مخاطب زمانی که با این جنس از تبلیغ مواجه میشوم، به نوعی یک میل مصرف در من ایجاد میشود و یا حتی امیال من در جهت مصرف قلقلک داده میشود. بدیهیترین مورد در این زمینه این است که من، شبیه او باشم، همان چیزی را که او مصرف میکند، مصرف کنم و یا در رفتار، سبک زندگی و دیگر مسائلی از این دست بتوانم به او نزدیک شوم. بنابراین، بر اساس تمام تعاریفی که در سبک زندگی از سلبرتیها وجود دارد، این دو شاخص اصلی یعنی تلاش آگاهانه و مستمر خود شخص برای شهرت در دیده شدن، نگاهداشت شهرت و شاخص دوم ایجاد میل به مصرف در مخاطب از شاخصههای اصلی است که سلبریتیها میتوانند داشته باشند.
وی با بیان اینکه در مرزبندی سلبریتیها، با دیگر افراد مشهور جامعه که میتوانند سیاستمداران و تریبونداران رسانه باشند، به خوبی خواهید دید که این دو شاخصۀ اصلی تفاوت میان سلبریتیها و دیگر چهرههای شاخص جامعه است، توضیح داد: یکی از مثالهای مشهوری که میتوان در بحث اشخاص زد، حجتالاسلام قرائتی است که نزدیک به ۴ دهه است که در تلویزیون تریبون و برنامه دارند، اما ما هرگز در ادبیات نظری هیچگاه به او عنوان سلبریتی را اطلاق نمیکنیم، چرا که رسانه بخشی از ابزار کارش است؛ حالا او همان ابزار درس، کار و تحقیق خویش را دارند و به تحقیقات و اقدامات ایشان، واسطۀ رسانه به سمع و نظر مخاطب و بیننده میرسد.
ترکمان یادآور شد: در چنین شرایطی، خود فرد تلاشی برای دیده شدن نمیکند و مخاطب در مواجهۀ با او ، ترغیب به یک نوع مصرف مادی نمیشود. حالا اگر بخواهیم در مورد تعالی و اخلاق صحبت کنیم، این بحث در چارچوبی به این اختصار نمیگنجد. اگر ما بخواهیم فرهنگ شهرت را به درستی تعریف و تشریح کنیم، باید از این دو منظر به آن نگاه کنیم تا بتوانیم به درستی به آن بپردازیم. در مباحثی که مربوط به افراد مشهور در این برهه از زمان صورت میگیرد، چند شاخصۀ مهم وجود دارد و یکی از مهمترین آنها این است که این افراد الزاماً در حوزۀ خاصی دارای استعداد و توانمندی خاصی نیستند. قرار گرفتن خود شما در رسانه، به مرور زمان میتواند برای شما امکانهایی را ایجاد کند که در طول زمانی که شما در حال برقراری ارتباط با مخاطب هستید، ۳ شاخص یاد شده را برای شما ایجاد کند.
وی با اشاره به کوچ سلبریتیها به عرصههای مختلف برای دیده شدن، گفت: شخصی بازیگر است و به عرصۀ مدلینگ و تبلیغات هم ورود پیدا میکند و فعالیت میکند و یا خوانندگی و اجرا را هم تجربه میکند و این در حالی است که در گذشتۀ هر یک از این عرصهها تخصصی بوده است که تنها یک نفر داشته، اما امروز این کوچ در عرصههای مختلف فرهنگ و هنر یکی از معضلاتی است که امروز دامنگیر افراد مشهور شده است.