زوال شناختی یک چالش پیچیده در حوزه علوم اعصاب است که ارتباط نزدیکی با بیماری‌هایی مانند آلزایمر و کاهش عملکرد ذهنی در سنین بالا دارد. اگرچه در گذشته بیشتر تمرکز بر علائمی مانند فراموشی یا مشکلات حافظه بود، تحقیقات جدید نشان می‌دهد که تغییرات ظریف در الگوهای گفتار، از جمله کاهش سرعت گفتار، می‌تواند نشانگری دقیق‌تر و اولیه‌تر از این مشکلات باشد.
مطالعه‌ای که اخیراً توسط دانشگاه تورنتو انجام شده، بر این موضوع تأکید دارد که سرعت گفتار، مکث‌های میان کلمات و تنوع واژگان می‌توانند بازتاب‌دهنده وضعیت سلامت شناختی فرد باشند. این تحقیق از فناوری‌های پیشرفته هوش مصنوعی بهره برده تا این تغییرات را به دقت تحلیل کند و نتایجی جالب و امیدبخش ارائه دهد.
چگونه سرعت گفتار به شناخت مرتبط است؟
بر اساس یافته‌های این مطالعه، مغز افراد مسن‌تر با کاهش سرعت پردازش اطلاعات مواجه می‌شود، که این امر مستقیماً بر سرعت گفتار تأثیر می‌گذارد. این کاهش نه تنها بر توانایی یافتن کلمات تأثیر دارد، بلکه نشان‌دهنده تغییرات عمیق‌تر در عملکرد اجرایی مغز است.
عملکرد اجرایی شامل مهارت‌هایی مانند برنامه‌ریزی، اولویت‌بندی و تمرکز است که با افزایش سن یا در مراحل اولیه بیماری‌های نورودژنراتیو کاهش می‌یابد. از این رو، تحلیل گفتار طبیعی می‌تواند راهی ساده و غیرتهاجمی برای شناسایی این تغییرات باشد.
بررسی علمی گفتار و شناسایی زوال شناختی
در این تحقیق، ۱۲۵ فرد سالم در سنین ۱۸ تا ۹۰ سال مورد بررسی قرار گرفتند. از این افراد خواسته شد تا یک تصویر را به طور مفصل توصیف کنند. سپس هوش مصنوعی با تحلیل این توصیفات، عواملی مانند سرعت گفتار، طول مکث‌ها و تنوع واژگان را بررسی کرد.
یافته‌ها نشان داد که کاهش سرعت گفتار ارتباط مستقیمی با کاهش عملکرد اجرایی مغز دارد. جالب اینجاست که این کاهش به خودی خود، فارغ از مشکلات حافظه، می‌تواند نشان‌دهنده تغییرات شناختی باشد.
استفاده از آزمون‌های نوآورانه برای تحلیل شناختی
در کنار بررسی گفتار طبیعی، محققان از آزمونی به نام وظیفه تداخل تصویر-کلمه (Picture-Word Interference Task) استفاده کردند. در این روش، شرکت‌کنندگان تصاویری از اشیای روزمره را مشاهده کرده و همزمان به کلماتی گوش می‌دادند که یا معنایی مشابه با تصویر داشتند یا صدایی مشابه. برای مثال، مشاهده تصویر یک جارو و شنیدن کلمه «تی» ممکن است بازیابی نام جارو را دشوارتر کند.
این آزمایش نشان داد که سرعت گفتار طبیعی افراد، به‌ویژه در افراد مسن، ارتباط مستقیمی با توانایی سریع نام‌گذاری تصاویر دارد. این یافته‌ها نشان می‌دهد که تغییرات شناختی مرتبط با افزایش سن نه تنها در حافظه بلکه در کل فرآیندهای شناختی مغز تأثیر می‌گذارد.
مزایای آزمون روانی کلامی در پیش‌بینی زوال شناختی
برای بررسی دقیق‌تر تغییرات شناختی، محققان پیشنهاد می‌کنند که از آزمون روانی کلامی (Verbal Fluency Test) نیز استفاده شود. این آزمون از شرکت‌کنندگان می‌خواهد در مدت زمان محدودی، بیشترین تعداد کلمات مرتبط با یک موضوع خاص (مانند نام حیوانات) یا شروع‌شده با یک حرف خاص را بیان کنند.
این آزمون نه تنها به سنجش مهارت‌های زبانی کمک می‌کند، بلکه اطلاعات ارزشمندی درباره عملکرد بخش‌های مختلف مغز، از جمله حافظه و توانایی اجرایی، ارائه می‌دهد. ضعف در این آزمون می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های نورودژنراتیو مانند آلزایمر باشد.
استفاده از هوش مصنوعی در تحلیل گفتار
تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که هوش مصنوعی می‌تواند ابزار قدرتمندی برای شناسایی تغییرات ظریف در گفتار باشد. فناوری پردازش زبان طبیعی (NLP) می‌تواند الگوهای گفتاری را به دقت تحلیل کرده و تغییرات مرتبط با سلامت شناختی را شناسایی کند. این فناوری نه تنها در تحقیقات بالینی، بلکه در کاربردهای روزمره مانند ارزیابی‌های پزشکی نیز مفید است.
چگونه شناسایی تغییرات گفتار می‌تواند به پیشگیری کمک کند؟
شناسایی تغییرات ظریف در گفتار، مانند کاهش سرعت یا افزایش مکث‌ها، می‌تواند به عنوان یک نشانگر اولیه برای زوال شناختی استفاده شود. این نشانگرها به پزشکان کمک می‌کنند تا قبل از ظهور علائم شدیدتر، تغییرات شناختی را شناسایی و مداخلات لازم را آغاز کنند.
