ستوسترون هورمونی است که خصوصیات مردانه را به مردان می‌دهد؛ ‌صدای کلفت شاخص، عضلات حجیم و موهای صورت و بدن را به آنها می دهد و آنها را از زنان متمایز می کند. رشد اندام تناسلی را در دوران بلوغ تحریک می‌کند، در تولید اسپرم نقش دارد، میل جنسی را تقویت می‌کند و به نعوظ طبیعی کمک می‌کند. همچنین تولید گلبول های قرمز خون را تشدید می‌کند، خلق و خو را بالا می‌برد و توان شناختی را افزایش می‌دهد.

نشانه اولیه تستوسترون پایین میل جنسی یا میل جنسی پایین است، اما یکی دیگر از آنها می تواند اختلال نعوظ باشد و هر مردی که از اختلال نعوظ شکایت دارد باید میزان تستوسترون خود را آزمایش کند. مردان ممکن است علائم دیگری مانند مشکل بیشتر در رسیدن به ارگاسم، ارگاسم با شدت کمتر، مقدار کمتر مایع ناشی از انزال، و احساس بی‌حسی در آلت تناسلی را هنگام دیدن یا تجربه چیزی که به طور معمول تحریک‌کننده است، تجربه کنند.
هر چه تعداد این علائم بیشتر باشد، احتمال اینکه یک مرد تستوسترون پایینی داشته باشد بیشتر است. بسیاری از پزشکان تمایل دارند این «علائم نرم» را به عنوان بخشی طبیعی از پیری نادیده بگیرند، اما اغلب این علایم با طبیعی کردن میزان تستوسترون قابل‌درمان و برگشت‌پذیر هستند.
دو راه وجود دارد که می‌توان تشخیص داد که تستوسترون پایینی دارد یا خیر. یکی آزمایش خون و دیگری با علائم و نشانه های شاخص افت تستوسترون اما همبستگی بین این دو روش بسیار کامل نیست. به طور کلی مردانی که کمترین میزان تستوسترون را دارند بیشترین علائم و مردانی که بالاترین میزان تستوسترون را دارند کمترین علائم را دارند. اما مردانی هستند که میزان تستوسترون خونشان پایین است و هیچ علامتی ندارند.
انجمن متخصصان غدد درون‌ریز آمریکا تستوسترون پایین را میزان تستوسترون کل کمتر از 300 نانوگرم در دسی لیتر می‌شمارد. اما این عدد مانند عدد تعیین‌شده برای قند خون در تشخیص دیابت نیست که اگر قند بالاتر از آن باشد، تشخیص دیابت قطعی می‌شود. در مورد کاهش تستوسترون مرز جداکننده خیلی واضح نیست.
تستوسترون آزاد مهمتر است
حدود نیمی از تستوسترونی که در جریان خون در گردش است در دسترس سلول‌ها نیست. این تستوسترون به مولکول حاملی به نام «گلوبولین اتصال دهنده هورمون جنسی» که به اختصار SHBG نامیده می‌شود، متصل است.
بخشی از از تستوسترون کل تستوسترون آزاد نامیده می‌شود وبه راحتی در دسترس سلول‌ها است، اثرات زیست‌شناختی این هورمون را ایجاد می‌کند. بنابراین اندازه‌گیری تستوسترون آزاد شاخص بهتری از تستوسترون پایین است. گرچه همبستگی در این مورد هم کامل نیست، اما همبستگی آن بیشتر از آزمایش تستوسترون کل است.
اشکال درمان جایگزینی تستوسترون
قدیمی‌ترین شکل درمان جایگزینی تستوسترون تزریقی است که ما هنوز از آن استفاده می کنیم زیرا ارزان است و به این دلیل که تقریباً در همه افراد به طور قابل‌اعتمادی میزان تستوسترون را افزایش می‌دهد. عیب این است که افراد باید هر چند هفته یکبار برای تزریق آن مراجعه کنند و میزان یکنواختی از تستوسترون ایجاد نمی‌شود، یعنی پس از تزریق میزان تستوسترون خون به اوج خود می‌رسد و بعد دوباره به سطح اولیه بازمی‌گردد.
درمان‌های موضعی به حفظ سطح یکنواخت‌تر تستوسترون خون کمک می‌کنند. اولین شکل درمان موضعی یک پچ یا برچسب پوستی بود، اما این شکل میزان تحریک پوستی بسیار بالایی دارد. در یک مطالعه، حدود ۴۰ درصد از مردانی که از این چسب استفاده می‌کردند، ناحیه‌ای قرمز روی پوستشان ایجاد شد. این عارضه استفاده از آن را محدود می‌کند.
در حال حاضر متداول‌ترین شکل تجویز درمان جایگزینی به صورت ژل موضی است که در لوله‌های مینیاتوری یا دستگاه‌های استعمال مخصوص عرضه می‌شود و روزی یک بار روی شانه‌ها یا بازوها مالیده می‌شود.
مردانی که شروع به استفاده از ژل‌ تستوسترونمی‌کنند باید دوباره مراجعه کنند تا میزان تستوسترون خود را دوباره اندازه‌گیری کنند تا مطمئن شوند که مقدار مناسبی را جذب می‌کنند. هدف درمان محدوده متوسط تا بالای نرمال است که معمولاً به معنای میزان تستوسترون حدود 500 تا 600 نانوگرم در دسی لیتر است. غلظت تستوسترون در خون در واقع به سرعت در عرض چند دوز افزایش می یابد، اما شروع تاثیر بر علائم یکی دوماه طول می‌کشد.