بیانیه هیئت داوران چهاردهمین دوره جایزه کتاب سال سلام منتشر شد.
در متن این بیانیه آمده است:
«بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام و صلوات بر محمد و آل محمد و با درود بر شما مهمانان گرامی که قدم رنجه فرمودید و با قبول زحمت، به دعوت ما در این دورهمی فرهنگی و کتابدوستانه پاسخ داده، مجلس ما را مزین نمودید.
با عرض تسلیت به مناسبت شهادت عده ی کثیری از هم میهنانمان در شهر کرمان به دست عمال کثیف استکبار و دشمنان نظام اسلامی.
امسال در حالی بعد از گذشت سیزده سال که عمری طولانی و مساوی با گذر از یک نسل کودک و نوجوان است، چهاردهمین جشنواره را برگزار می‌کنیم که کشور ما و نه تنها کشور ما بلکه دنیا با تغییرات گسترده‌ای در این سیزده سال طرف بوده است. گسترش فضای مجازی، گسترش فضای الکترونیک دنیا، تغییر روند نشر کتاب‌ها، به وجود آمدن نهضت ترجمه در همه جای جهان و پیشی گرفتن آن بر فضای تالیف، تغییر تفکرات کودکان و نوجوانان معروف به بچه‌های دهه‌ی هشتادی و نودی، تحریم‌های گسترده‌ی استکبار جهانی بر ضد کشورهای مستقل و آزادی‌خواه از جمله ایران اسلامی، باعث شد که در این جشنواره با تفاوت‌های خاصی نسبت به جشنواره‌های گذشته روبه‌رو باشیم.
دبیرخانه‌ی کتاب سال سلام، از ابتدای شهریور ۱۴۰۲ افتتاح شده، شروع به کار نمود. بعد از رایزنی‌های گوناگون با ناشران، نهادها، نویسندگان، دبیرخانه‌های جشنواره‌های مختلف و مسوولین فرهنگی، کار خود را از ابتدای مهر سال جاری کلید زد. در وهله‌ی اول با غربالگری از میان هفت هزار عنوان کتاب چاپ شده در سال ۱۴۰۱ برای کودکان و نوجوانان، این تعداد به سه هزار عنوان کتاب قابل قبول رسید. این نشان می‌دهد که متاسفانه در سال ۱۴۰۱ کتاب‌های بی‌محتوا و نیز بی‌ربط به فضای کودک و نوجوان با نام کتاب کودک به تعداد قابل توجهی چاپ و در کشور پخش شده که خود همین مساله می‌تواند یک فضای نگران کننده برای نویسندگان و ناشران متعهد به وجود بیاورد.
در وهله‌ی دوم این سه هزار کتاب توسط هیات داوران اولیه بررسی شده، نزدیک به ۲۰۰ عنوان کتاب به مرحله ی دوم راه پیدا کردند. کتاب‌های مرحله‌ی دوم در بخش‌های مختلف توسط داوران مرحله‌ی دوم مورد بررسی قرار گرفتند که از این ۲۰۰ عنوان نزدیک به ۵۰ عنوان به مرحله‌ی نهایی راه پیدا کردند. داوران مرحله‌ی نهایی که از جمله هنرمندان، نویسندگان، شاعران، پژوهشگران و تصویرگران برجسته‌ی کشور در عرصه‌ی کودک و نوجوان بودند، این ۵۰ عنوان را به دقت بررسی کرده، ۱۸ عنوان کتاب را برگزیده نمودند.
شما عزیزان فرهیخته و میهمانان گرامی حتما اذعان دارید که بررسی ۳۰۰۰ عنوان کتاب کار ساده‌ای نیست. غیر از این‌که باید دقت به عمل بیاید که کتابی با دلایل واهی از دور خارج نشود، مسائل دیگری را نیز باید مد نظر داشت از جمله این که این نویسنده آیا کتاب اولی است یا کتاب چندم اوست، اگر کتاب چندم اوست، آیا کتابش نسبت به کتاب‌های قبلی ایشان پیشرفت داشته یا نه، این نویسنده آیا در شاخه‌های دیگر جشنواره کتابی در دست بررسی دارد یا نه و ده‌ها مساله‌ی زمینه‌ساز که می‌توانست باعث تشویش ذهنی داوران و اختلاف در میان صاحب نظران گردد، داوران و مسوولین دبیرخانه را به نگرانی واداشته بود. خدا را شکر که همه‌ی این مسائل با دقت و آرامش به پایان رسید.
نکته‌ی مهمی که در این جشنواره مشاهده شد، افت کیفی در کتاب‌های شعر کودک و نوجوان نسبت به سال‌های قبل است. دهه‌های شصت و هفتاد به عنوان سال‌های طلایی شعر کودک و نوجوان شاهد متولد شدن شاعران مطرح و بی‌مانندی بودیم که متاسفانه در سال‌های بعد این مساله تکرار نگردید. همچنین در زمینه‌ی داستان کوتاه متاسفانه شاهد کم‌کاری نویسندگان و ناشران بودیم که این مساله شاید به ذائقه‌ی کودکان و نوجوانان دهه‌ی هشتادی و نودی بازگردد. برخلاف دهه‌های شصت و هفتاد، متاسفانه کودکان و نوجوانان عمدتا از داستان کوتاه فاصله گرفته‌اند و این می‌تواند ضربه‌ی جبران ناپذیری به ادبیات کشور وارد نماید. با همه ی اینها با توجه به گفته ی شاعر که می‌فرماید عیب مِی جمله بگفتی هنرش نیز بگوی، نکته‌ای که باعث افتخار عرصه ی نشر است و لازم است در این جمع مطرح شود، رشد آثار دینی هم از نظر محتوا و هم از نظر ظاهر کتاب‌ها بود. خوشبختانه هرچه زمان جلوتر می‌رود، آثار دینی رشد قابل قبول‌تری به خود می‌گیرند و ناشران نیز در ظاهر کتاب‌ها همت به عمل آورده، کتابهایی شیک و چشم‌نواز منتشر می‌نمایند. طوری که بعضی از ناشران به عنوان ناشر تخصصی کتاب‌های دینی نام گرفته‌اند. در زمینه ی تصویرگری نیز شاهد رشد آثار بودیم و الحمدلله تصویرگران جوان که عمدتا متشکل از بانوان کم سن و سال و متعهد می‌باشد، توانسته‌اند عرصه‌ی تصویر در کتاب کودک را رشد ببخشند.
نکته‌ی خوشحال کننده‌ی دیگر که باید در این‌جا بیان شود، بهبود قابل توجه در رشد کتاب‌های رمان، هم از سوی نویسندگان و هم از سوی ناشران است. این مساله شاید به این دلیل باشد که فضای مجازی هنوز نتوانسته جای رمان را پر کند و رمان هنوز تعریف خود را به عنوان یک کتاب سرگرم‌کننده، هیجان‌انگیز و آگاهی‌بخش از دست نداده است.
در پایان از همه‌ی عزیزان و بزرگوارانی که ما را در این عرصه یاری کردند از نویسندگان، شاعران، تصویرگران، پژوهشگران گرفته تا مسوولین امر تشکر و قدردانی می‌نماییم. از مدیر شایسته و ارجمند معاونت فضای مجازی، هنر و رسانه‌ی دفتر تبلیغات جناب دکتر مسعود معینی پور، مدیر گران‌قدر اداره کل هنر و رسانه، جناب آقای روح الله رفیعی، مدیرعامل ارزنده‌ی خانه‌ی کتاب و ادبیات ایران جناب آقای دکتر علی رمضانی، معاون شعر و ادبیات داستانی خانه‌ی کتاب جناب آقای حامد محقق و همکاران ارجمندشان نیز قدردانی می‌نماییم. همچنین لازم است از رئیس محترم دفتر تبلیغات اسلامی حوزه‌ی علمیه قم استاد فرهیخته و فاضل ارجمند جناب حجه‌الاسلام والمسلمین دکتر واعظی تشکر ویژه داشته باشیم که اگر حمایتهای ایشان نبود، این جشنواره به کمال نمی‌رسید.
امیدوارم با همین گردهمایی هرچند کوچک توانسته باشیم ذره ای از دغدغه های رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله العظمی خامنه ای را پاسخ داده باشیم که فرموده اند: من فکر مى‌کنم اگر بتوانیم فرهنگ کتابخوانى را در کشور رایج کنیم و در کنار آن، تولید کتاب را هم خوب گسترش دهیم، بخش عمده‌اى از وظایف فرهنگى دولت جمهورى اسلامى بدین وسیله انجام خواهد گرفت.
در آخر از تصدیع حاضران پوزش می‌طلبیم و صحت و سلامت برای همه ی هنرمندان و عزیزان حاضر در جلسه را از خداوند بزرگ، مسئلت داریم.
نماینده‌ی هیئت داوران چهاردهمین کتاب سال سلام
سیدسعید هاشمی»
شفقنا
