- هنر

ویدئو آرت سبکی که هر فیلمی می‌تواند بر اساس آن ساخته شود

واژه‌ای که چند سالی است در محافل هنری ایران باب شده و شاید تعابیر مختلف از آن هنوز تعریف دقیقی از این جریان را ارائه نداده است. با نیم‌نگاهی به تاریخ ورود واژه‌های هنری به ایران همواره به این مطلب می‌رسیم که تعابیر بومی و ترجمه‌های ایرانی از این واژه‌ها چه بار معنایی دقیقی را به جامعه منتقل کرده است؟

آیا آن واژه‌ها دقیقاً همان ترجمه‌ای است که ما آن را می‌شناسیم؟ واژه‌هایی مانند انتلکت، روشنفکر. جز، جاز. فیوژن، تلفیقی و… . ترجمه‌های بسیاری شده‌اند واژه‌هایی که هر یک‌بار معنایی عمیقی دارند و البته فرهنگستان لغت هم کم بی‌تأثیر نبوده درروند اشتباه این نام‌گذاری‌ها. در تاریخ هنر ایران این برداشت‌های اشتباه آسیب‌های فراوانی به درک و دریافت مردم وارد آورد تا جایی که متخصصین، هنر پاپ را اکنون هنری مبتذل بشمار می‌آورند و مدرنیته را نوعی پز اجتماعی و دلیلی برای برتری‌جویی در هنر.

برای بررسی این موضوع باید به روند ورود و تأثیرپذیری جامعه برای هرکدام از واژه‌ها وقت صرف کرد و آن را واکاوی کرد و حتی غلط‌های مصطلح را نیز برداشت و جایگزین مناسبی برای آن‌ها پیدا کرد که در این مقال نمی‌گنجد. اما ویدئو آرت و پیامدهای تعریف غلط از آن.

ساخت هرگونه فیلم و تصویر در دسته‌های مشخص و سبک‌های مشخص در جهان، تعریف‌شده است.سال‌هاست در دانشگاه‌های دنیا تدریس می‌شود بدون آنکه تعبیر به مطلوبی از آن صورت بگیرد. اما ویدئو آرت یک تصویربرداری است که می‌تواند به اشکال متفاوت اجرا شود.

این هنر می‌تواند به قوانین سینما پایبند نباشد اما فراموش نکنیم مستقل از هنرهای تصویری هم نیست. بدان معنا که ویدئو آرت نوعی سبک و نگاه خاص است به مفهوم تصویر و ضبط تصاویر. تمایز این هنر در دهه نود میلادی از مدیوم سینما، تعارف متفاوتی را داشت تا جایی که خیلی‌ها معتقد بودند این هنر نه فیلم کوتاه است و نه آوانگارد و نه فیلم تجربی. اما با آشنایی بیشتر جامعه با این هنر تعریف درستی از آن پدیدار شد.

ویدئو آرت سبکی است که هر فیلمی می‌تواند بر اساس آن ساخته شود. نه آنکه ویدئو آرتی ساخته‌شده که فیلم نیست. به همین منوال اکنون برای ورود به جشنواره‌های سینمایی جهان در بخش سبک فیلم‌ها، واژه ویدئو آرت اضافه‌شده است و نه در بخش نوع فیلم و دسته‌بندی‌هایی مانند فیلم کمدی، ترسناک یا مستند. ازاین‌رو در ایران هم عده‌ای که مشغول تولیدات خود هستند و از فیلم کوتاه و مستند خیری ندیدند به سمت ویدئو آرت آمده و نام هرگونه ثبت تصاویر را ویدئو آرت گذاشتند.

بادبادکی در باد رها می‌شود و کلاغی قارقار می‌کند. این یعنی ویدئو آرت!! تصویر را در چند صفحه‌نمایش پخش خواهیم کرد و آن قطاری که از چپ می‌آید از راست هم خارج خواهد شد؟ پس این ویدئو آرت است! در آخر به این موضوع باید اشاره کرد که اکنون در جهان و پس از شکل‌گیری و تعریف نهایی این هنر، تولید هر فیلمی با ژانر ویدئو آرت، قدمی جلوتر از مدیوم‌های دیگر برمی‌دارد و نوعی نگاه عمیق و فلسفی به جهان پیرامونش دارد و این نگاه را به مخاطب منتقل می‌کند. سبک ویدئو آرت برای سرگرمی و پاپ کرن به وجود نیامده بلکه حتی در مقابل آن می‌ایستد.