- هنر

پیوند نگارگری و خلاقیت نمایشی در ساخت عروسک‌

 

کارگردان نمایش «سگ و گرگ» با اشاره به ویژگی‌های عروسک‌های این نمایش می‌گوید در ساخت آن‌ها، به دنبال پیوند نگارگری و خلاقیت نمایشی بوده است.

محمد صمدی، نویسنده و کارگردان نمایش «سگ و گرگ» با اشاره به ویژگی‌های عروسک‌های این نمایش می‌گوید در ساخت آن‌ها، به دنبال پیوند نگارگری و خلاقیت نمایشی بوده است.

 نمایش «سگ و گرگ» با عروسک‌هایی که از خرده‌اسفنج‌های پرداخت‌نشده ساخته شده و در عین سادگی قابلیت‌های تصویرسازی و حرکتی بسیاری داشتند، در پنجمین روز جشنواره و در بخش کودک و نوجوان به اجرا درآمد. نمایشی که از شهر قروه در این جشنواره حضور داشت و توانست مخاطبان را با خود همراه کند.

محمد صمدی، نویسنده و کارگردان این نمایش که طراحی و ساخت عروسک‌ها را نیز انجام داده، درباره شکل‌گیری ایده نمایش گفت: «همیشه برایم این سؤال بود که اگر سگ و گرگ که آن‌قدر به هم شبیه هستند، جای‌شان با هم عوض می‌شد یا با هم رفیق بودند، چه اتفاقی می‌افتاد؟ یا اساسا چطور این اتفاق برای‌شان افتاده که یکی دوست انسان و دیگری دشمن اوست؟ در ابتدا آن را به‌صورت قصه‌ای درآوردم. سگ و گرگ یک قصه قدیمی که قبلاً شنیده شده باشد، نیست. ماجرای این نمایش جزو خیال‌پردازی‌های خود من است.»

او ادامه داد: «احساس کردم بچه‌ها این قصه را دوست دارند. در مورد شیوه اجرای این قصه که خیابانی باشد یا عروسکی یا اجرای زنده، تردید داشتم. مدتی به اجرای خیابانی آن فکر می‌کردم که چطور می‌توانم آن را برای اجرای خیابان آماده کنم؛ اما درنهایت احساس کردم خیالی بودن قصه را در اجرای عروسکی بهتر می‌توانم نشان بدهم و بیشتر برایش خیال‌پردازی کنم و فانتزی بودنش را نشان دهم.»

صمدی که به‌عنوان بازیگر و راوی روی صحنه حضور دارد، درباره گروه اجرایی این نمایش نیز توضیح می‌دهد: «در شهر قروه یک آموزشگاه هنری دارم و بچه‌هایی که در این کار هستند، همگی از هنرجویان آموزشگاه‌اند و البته حدود سه یا چهار سال است که در کار‌های عروسکی و خیابانی سابقه فعالیت تئاتری دارند.»

او که فوق‌لیسانس هنر اسلامی و نگارگری دارد، درباره آشنایی گروه با تئاتر عروسکی گفت: «تحصیلات من تئاتر عروسکی نبوده است، اما اجرا‌های متعدد عروسکی داشته‌ام. بیشتر از اینکه عروسک‌های کلاسیک بسازم و کار کنم، به عروسک‌هایی که با بازیافتی‌ها ساخته می‌شوند و خلاقیت تصویرسازی را به چالش می‌کشند، علاقه دارم. البته در بین هنرجوهایم که در این نمایش هم حضور دارند یکی از عروسک‌گردان‌ها و طراح صحنه کار تئاتر عروسکی خوانده‌اند.»

این بازیگر و کارگردان تئاتر، با اشاره به اینکه در ساخت  عروسک‌های این نمایش، به دنبال پیوند نگارگری و خلاقیت نمایشی بوده است، رسیدن به ایده طراحی و ساخت عروسک‌های نمایشش را از خلال یک کلاس نمایش خلاق برای کودکان معرفی کرد و گفت: «ابتدا عروسک‌ها را در فرم آدمک دیده بودم؛ اما در یک کلاس نمایش خلاق که با بچه‌های کوچک در آموزشگاه داشتم، یکی از اولیا پرسیده بود که چطور می‌توانیم عروسک بسازیم. پاسخ دادم که ساده‌ترینش همین است که با یک قطعه اسفنج ساده و چسب رازی می‌شود یک عروسک ساخت. همان لحظه به‌صورت اتفاقی عروسک چوپان درآمد. دیدم که چه قابلیتی دارد، بدون اینکه مفصلی داشته باشد می‌توانم همه جای بدنش را حرکت بدهم. همین ایده را در قالب حیوانات دیگر استفاده کردم. برای گوسفندان که حرکت چندانی ندارند، فرم مکعبی بودن اسفنج را نگه داشتم و حرکت محدودی برای سر و دم ایجاد کردم، اما برای عروسک‌های سگ و گرگ که حرکت‌های متنوع و سریع و زیادی دارند و بدن‌شان انعطاف بیشتری دارد باید کار بیشتری انجام می‌شد؛ بنابراین از فرم کشیده که دست عروسک‌گردان را برای کار باز می‌گذارد، استفاده کردم.»

او درباره فعالیت تئاتری خودش و وضعیت آموزش تئاتر در شهر قروه نیز بیان گفت: «از سال ۱۳۷۸ که در تربیت‌معلم بودم با آقای بانینی که نویسنده و کارگردان تئاتر و یکی از هنرمندان ارومیه‌ای است، آشنا شدم. از همان زمان زمینه کار نیمه‌حرفه‌ای و به‌تدریج حرفه‌ای من در تئاتر با ایشان کلید خورد. وقتی به قروه بازگشتم فعالیت تئاتری‌ام با بازیگری، بعد نویسندگی و کارگردانی ادامه پیدا کرد. همه گونه‌ها و ژانر‌های مختلف تئاتری را تجربه کرده‌ام. از اجرای دانش‌آموزی تا اجرای حرفه‌ای،  کار داشته‌ام و مقام‌هایی هم در جشنواره‌های بین‌المللی به دست آورده‌ام؛ اما بحث اصلی من آموزش است، چون در شهر‌های کوچک آموزش آکادمیک وجود ندارد. آموزشگاهی را با کمک دوستان دیگر راه انداختیم و تلاش می‌کنیم تجربیات خودمان، مطالعات روز تئاتر و حاصل کارگاه‌ها و سمینار‌ها را به بچه‌ها انتقال بدهیم.»

محمد صمدی با اشاره به چند نمایشی که در روز‌های گذشته در جشنواره دیده است، درباره این رویداد هنری توضیح داد: «چون در دوره‌های قبل جشنواره نبوده‌ام نمی‌توانم مقایسه‌ای داشته باشم، ولی احساس می‌کنم که برای رسیدن به کیفیت ضروری جشنواره‌ای در سطح  بین‌المللی هنوز راه درازی در پیش داریم. شاید به دلیلی مسائل مالی گروه‌ها و جشنواره باشد. مسلماً اقتصاد روی کیفیت تأثیر می‌گذارد. تصورم از کار‌های خارجی خیلی متفاوت بود، ولی با چند کار خارجی که دیدم به این نتیجه رسیدم که کار‌های ایرانی خیلی بهتر هستند.»

او در پایان روش اختصاص مرحله‌به‌مرحله کمک‌هزینه جشنواره عروسکی را الگویی موفق و کارآمد دانسته و تصریح کرد: «این شیوه دست گروه‌های نمایشی را برای تولید نمایش باز می‌گذارد. روش بسیار خوبی است و در مرحله طراحی و ساخت‌وساز به گروه‌ها کمک می‌کند. به نظر من بقیه جشنواره‌ها هم باید به این روش عمل کنند.»

باشگاه خبرنگاران جوان

دیدگاهتان را بنویسید