- اجتماعی, فرهنگی

جشن نوروز در دوره قاجار

دربار قاجار در آستانه عید نوروز تدارک ویژه‌ای برای برگزاری هرچه باشکوه‌تر مراسم عید نوروز می‌دید. مراسم اصلی «سلام نوروزی» بود که در سه بخش برگزار می‌شد. سلام عام تحویل، سلام عام تخت مرمر و سلام خاص سر در.

 تاریخ نگاران از مراسم و جشن‌هایی که شاهان و فرمانروایان برگزار می‌کردند، قصه‌های جالبی نقل می‌کنند که چون به کنه آن‌ها بنگریم یکسره در جهت نمایش شکوه و عظمت ظاهری آن‌ها بوده است.

دربار قاجار در آستانه عید نوروز تدارک ویژه‌ای برای برگزاری هرچه باشکوه‌تر مراسم عید نوروز می‌دید. مراسم اصلی «سلام نوروزی» بود که در سه بخش برگزار می‌شد. سلام عام تحویل، سلام عام تخت مرمر و سلام خاص سر در.
 

کلمه نوروز برای همه ایرانیان یک کلمه سحرآمیز و معجزه‌آسا است. با شنیدن آن، قلب همه می‌تپد و چهره همه خندان می‌شود و به یاد آن و به امید نوروز آینده که همه روزگار بهتری داشته باشند، مردم تمام گرفتاری‌ها و مشکلات کنونی خود را تحمل می‌کنند.

ناصرالدین شاه یکی از شاهان قاجار است که نیم قرن سلطنت کرد و به همین جهت تشریفات دربارش نیز به مراتب سنگین‌تر و نمودی از افسانه‌هایی بود که در مورد سلاطین مشرق زمین روایت کرده‌اند و از تصاویر و نوشته‌های برجای مانده چنین به نظر می‌رسد که در هنگام برگزاری اعیاد و مراسم این تشریفات بهتر و بیشتر نمایان می‌شد.
 
دربار قاجار در آستانه عید نوروز تدارک ویژه‌ای برای برگزاری هرچه باشکوه‌تر مراسم عید نوروز می‌دید. مراسم اصلی «سلام نوروزی» بود که در سه بخش برگزار می‌شد. سلام عام تحویل، سلام عام تخت مرمر و سلام خاص سر در.

یک روز پیش از عید از طرف رییس تشریفات دربار علی‌خان ظهیرالدوله، داماد شاه برای طبقات مختلف دعوتنامه فرستاده می‌شد و مدعوین بایستی یک ساعت قبل از تحویل حضور به هم می‌رسانند. سلام عام نوروز در تخت مرمر واقع در کاخ گلستان اجرا می‌شد. بیست دقیقه پیش از تحویل سال شاه وارد می‌شود هنگام ورود به تالار یک خواجه و چند پیشخدمت به دنبال شاه هستند.

 شاه به طرف شاه‌نشینی که مخصوص او تهیه شده می‌رود. چهارزانو روی فرش ابریشمین می‌نشیند و راحت و آسوده به پشتی تکیه می‌دهد در هنگامی که تنها چند دقیقه به حلول سال نو باقی است، نظام العلما با محلول طلا بر کاسه‌ای چینی رقم سال نو و زیر آن آرزوی برکت را می‌نویسد. اکنون دیگر منجمین علامت می‌دهند و توپ شلیک می‌شود و منجم‌باشی رسما به اطلاع شاه می‌رساند که سال نو آغاز شده است، بلافاصله روحانیون حاضر و صاحب‌منصبان بانگ مبارک باد برمی‌دارند.
 
از طرف مستوفی‌الممالک کیسه‌های متعدد از سکه‌های جدیدالضرب طلا و نقره تقدیم شاه می‌شود. شاه محتوی آن‌ها را روی یک سینی بزرگ نقره می‌ریزد آن‌ها را با هم مخلوط می‌کند و به هر یک از حاضران چندتایی از آن‌ها می‌دهد، زیرا گرفتن سکه نو به هنگام تحویل سال میمنت دارد.
 
جشن نوروز، سیزده روز دوام دارد و در طول این روز‌ها تقریبا همه کسب‌ و کار‌ها تعطیل است. در این مدت همه منحصرا به تفریح می‌پردازند از لذت‌های خانوادگی برخوردار می‌شوند یا به دید و بازدید یکدیگر می‌روند و به هم تبریک می‌گویند. 

هرکس جامه نوی دربردارد و از آنجا که رنگ‌های روشن بیش از همه طرف توجه است گروه‌هایی لباس‌های سبز و زرد و آبی و سرخ بر تن دارند. بدیهی است که زنان ناگزیرند، جامه‌های نو خود را زیر چادر‌های تیره‌رنگشان پنهان دارند. 

آشنایانی که با هم روبرو می‌شوند دست یکدیگر را می‌فشارند و با فریاد عید مبارک، یکدیگر را به آغوش می‌کشند. کسی که زیر دست است در حالی که با دو دست خود یک دست ارباب یا حامی‌اش را در دست می‌گیرد، تبریک می‌گوید و جواب تبریک خود را می‌گیرد.

جشن نوروز در دوره قاجار

دربار قاجار در آستانه عید نوروز تدارک ویژه‌ای برای برگزاری هرچه باشکوه‌تر مراسم عید نوروز می‌دید. مراسم اصلی «سلام نوروزی» بود که در سه بخش برگزار می‌شد. سلام عام تحویل، سلام عام تخت مرمر و سلام خاص سر در.

نوروز///نوروز در دوره قاجار

 

کلمه نوروز برای همه ایرانیان یک کلمه سحرآمیز و معجزه‌آسا است. با شنیدن آن، قلب همه می‌تپد و چهره همه خندان می‌شود و به یاد آن و به امید نوروز آینده که همه روزگار بهتری داشته باشند، مردم تمام گرفتاری‌ها و مشکلات کنونی خود را تحمل می‌کنند.

ناصرالدین شاه یکی از شاهان قاجار است که نیم قرن سلطنت کرد و به همین جهت تشریفات دربارش نیز به مراتب سنگین‌تر و نمودی از افسانه‌هایی بود که در مورد سلاطین مشرق زمین روایت کرده‌اند و از تصاویر و نوشته‌های برجای مانده چنین به نظر می‌رسد که در هنگام برگزاری اعیاد و مراسم این تشریفات بهتر و بیشتر نمایان می‌شد.
 
دربار قاجار در آستانه عید نوروز تدارک ویژه‌ای برای برگزاری هرچه باشکوه‌تر مراسم عید نوروز می‌دید. مراسم اصلی «سلام نوروزی» بود که در سه بخش برگزار می‌شد. سلام عام تحویل، سلام عام تخت مرمر و سلام خاص سر در.

یک روز پیش از عید از طرف رییس تشریفات دربار علی‌خان ظهیرالدوله، داماد شاه برای طبقات مختلف دعوتنامه فرستاده می‌شد و مدعوین بایستی یک ساعت قبل از تحویل حضور به هم می‌رسانند. سلام عام نوروز در تخت مرمر واقع در کاخ گلستان اجرا می‌شد. بیست دقیقه پیش از تحویل سال شاه وارد می‌شود هنگام ورود به تالار یک خواجه و چند پیشخدمت به دنبال شاه هستند.

 شاه به طرف شاه‌نشینی که مخصوص او تهیه شده می‌رود. چهارزانو روی فرش ابریشمین می‌نشیند و راحت و آسوده به پشتی تکیه می‌دهد در هنگامی که تنها چند دقیقه به حلول سال نو باقی است، نظام العلما با محلول طلا بر کاسه‌ای چینی رقم سال نو و زیر آن آرزوی برکت را می‌نویسد. اکنون دیگر منجمین علامت می‌دهند و توپ شلیک می‌شود و منجم‌باشی رسما به اطلاع شاه می‌رساند که سال نو آغاز شده است، بلافاصله روحانیون حاضر و صاحب‌منصبان بانگ مبارک باد برمی‌دارند.
 
از طرف مستوفی‌الممالک کیسه‌های متعدد از سکه‌های جدیدالضرب طلا و نقره تقدیم شاه می‌شود. شاه محتوی آن‌ها را روی یک سینی بزرگ نقره می‌ریزد آن‌ها را با هم مخلوط می‌کند و به هر یک از حاضران چندتایی از آن‌ها می‌دهد، زیرا گرفتن سکه نو به هنگام تحویل سال میمنت دارد.
 
جشن نوروز، سیزده روز دوام دارد و در طول این روز‌ها تقریبا همه کسب‌ و کار‌ها تعطیل است. در این مدت همه منحصرا به تفریح می‌پردازند از لذت‌های خانوادگی برخوردار می‌شوند یا به دید و بازدید یکدیگر می‌روند و به هم تبریک می‌گویند. 

هرکس جامه نوی دربردارد و از آنجا که رنگ‌های روشن بیش از همه طرف توجه است گروه‌هایی لباس‌های سبز و زرد و آبی و سرخ بر تن دارند. بدیهی است که زنان ناگزیرند، جامه‌های نو خود را زیر چادر‌های تیره‌رنگشان پنهان دارند. 

آشنایانی که با هم روبرو می‌شوند دست یکدیگر را می‌فشارند و با فریاد عید مبارک، یکدیگر را به آغوش می‌کشند. کسی که زیر دست است در حالی که با دو دست خود یک دست ارباب یا حامی‌اش را در دست می‌گیرد، تبریک می‌گوید و جواب تبریک خود را می‌گیرد.

نوروز///نوروز در دوره قاجار
 نوروز///نوروز در دوره قاجار

یکی از رسوم جشن نوروز، مراسمی است که در میدان توپخانه انجام می‌شود و شاه از پنجره ایوانی به نمایش می‌نگرد. پایین در میدان، پهلوانانی که سراسر سال را در زورخانه تمرین کرده‌اند با اندام‌هایی برهنه و نیرومند به کشتی گرفتن مشغولند. شیرین کاران و تردستان، بندبازان، دلقک‌ها و لوده‌هایی که در پوست شیر و خرس رفته‌اند دیده می‌شوند و گاه و بیگاه شاه سکه‌های کوچک طلا و نقره به میان آن‌ها می‌اندازد.
 
عنتر باز‌ها برنامه مضحکی با حیوانات دست‌آموز خود اجرا می‌کنند. در همه این مدت، نقاره‌خانه نیز بلاوقفه مشغول نواختن موسیقی است. در روز‌های نهم یا دهم اسب‌دوانی انجام می‌گیرد. طول مسابقه اسب‌دوانی نیم فرسنگ است. سرانجام روز سیزدهم یعنی آخرین روز عید فرا می‌رسد. همه از دروازه شهر خارج می‌شوند و به باغ‌ها روی می‌آورند. با این روز دیگر شادی‌های نوروز پایان می‌پذیرد. 

رویداد24