به رغم تلاش‌های صورت گرفته برای تنش زدایی از مناطق پیرامونی مرز‌های شمال غربی کشورمان، آسیبی جدید از این منطقه گزارش می‌شود که نگرانی بسیاری از هموطنان مان را در پی داشته است.
به نقل از تابناک؛ به رغم دایر شدن صلح بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان و پایان یافتن نبرد این دو همسایه با یکدیگر، کشمکش‌های دامنه دار میان ایشان ادامه دارد و حتی در مواردی پای کشورمان را هم به غائله گشوده است. مواردی که از جمله آن‌ها مساله بغرنج کریدور مرزی است که شاید برای مدتی تحت تاثیر یک مقوله مهم‌تر قرار گیرد که اخیرا رسانه‌ای شده و توجه‌ها را به خود جلب کرده است.
درباره آلودگی رود ارس به مواد رادیواکتیو سخن می‌گوییم که با انتشار مقاله‌ای در روزنامه «پیام ما» در کانون توجه عموم قرار گرفت و هرچند در متن تاکید شده بود مستند به گزارشی است که در یک پژوهش نامه رسمی منتشر شده، بازتاب وسیعی به نقل از این روزنامه در شبکه‌های اجتماعی و به طور ویژه رسانه‌های خارجی داشت و در نهایت مسئولان را مجاب به واکنش رسمی نمود.
روزنامه پیام ما نوشته بود: مقاله‌ای در «پژوهش‌نامۀ مطالعات مرزی» منتشر شده که نتایج آزمایش‌های انجام‌شده در ارمنستان، ایران و آذربایجان را «غیرقابل استناد» دانسته و تاکید دارد «به دلایل آزمایش‌های متقن علمی، شدت سرطان‌های مری و معده و پوست و حجم بالای بیماری‌های کبدی، ناشی از آلودگی آب ارس است»؛ آلودگی از نوع مواد رادیواکتیو و فلزات سنگین.
ماجرایی که سال هاست مطرح است و عامل آن «نیروگاه متسامور» در ارمنستان معرفی می‌شود که به رغم قدمت زیاد و بهره مندی از تکنولوژی قدیمی و تا حدی ناایمن و خطرناک، سهم بالایی در تولید برق این کشور دارد و این نکته کلیدی مانع از نوسازی و جایگزینی آن شده است؛ مساله‌ای که به نظر طبیعی است و با توجه به شدت گرفتن تنش‌ها بین این کشور و همسایه شرقی اش و حتی نقش آفرینی ترکیه، همسایه غربی ارمنستان در تنش بوجود آمده، به شدت مورد توجه عموم قرار گرفته باشد.
نکته قابل تامل در این میان، تاثیرپذیری بسیار بالاتر ایران از تنش پیرامون رود ارس است، چون نه ترکیه که سرچشمه‌های این رود در خاکش واقع شده و نه ارمنستان و آذربایجان، هیچ یک به اندازه کشورمان از این منبع آبی چشمگیر بهره مند نمی‌شوند و از این رود برای آبیاری مزارع و باغات استفاده نمی‌کنند. بهره برداری وسیعی که نشان می‌دهد احتمال آلوده شدن ارس تا چه اندازه برای کشورمان جدی‌تر است.
اگر بدانیم موضوع آلودگی ارس پیش از غائله‌های اخیر میان همسایه‌های شمال غربی کشورمان هم مطرح بوده و به تاکید وزیر نیروی سابق، بار‌ها زمینه ساز تذکر کشورمان به مقامات ارمنستانی شده و تا جایی جدی گرفته می‌شود که در تمامی اجلاس‌ها، نشست‌ها و یادداشت تفاهم‌های دوجانبه با این کشور مورد تاکید قرار می‌گیرد، پی خواهیم برد که ماجرا تا چه اندازه مهم و حیاتی است و چرا طرح ماجرا در یک مقاله، تا این اندازه مورد توجه قرار گرفته است.
مقاله‌ای که جالب است بدانید در شماره ۳۸ فصلنامه‌ای منتشر شده که متعلق به «مرکز تحقیقات و مطالعات فرماندهی مرزبانی ناجا» [فراجا]است و در زمستان سال گذشته، ۱۴۰۱ منتشر شده است. مقاله‌ای که در آغاز آن تاکید شده که در تحقیقات آن «از روش توصیفی- تحلیلی استفاده گردیده و جهت گردآوری اطلاعات از منابع کتابخانه‌ای و مراجعه به اسناد بهره برداری شده است. همچنین منطقه مذکور میدانی و با بررسی عکس‌های هوایی و نقشه‌های منطقه کاوش گردیده است.»
نکته‌ای کلیدی که نشان می‌دهد ادعا‌های مطرح در مقاله، بر خلاف تعیین سطح آن به عنوان «مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)»، قابل تردید است و نمی‌توان به آن استناد کرد. نکته‌ای که در واکنش رسمی به انتشار گزارش آلودگی ارس به مواد رادیواکتیو و فلزات سنگین هم مورد تاکید قرار گرفته و به گزارش مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور، رود ارس سالانه در این خصوص مورد پایش قرار می‌گیرد (آخرین بار اسفند ۱۴۰۱ مورد پایش قرار گرفته) و تاکنون موردی از آلودگی رود به مواد رادیواکتیو مشاهده و ثبت نشده است.
تکذیبیه‌ای که در ادامه آن تاکید شده است: «مرکز نظام ایمنی کشور به زودی یک ایستگاه پایش آنلاین آب در محدوده مورد اشاره نصب خواهد کرد تا پایش‌ها و بررسی‌ها در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام شود» تا راه تکرار این شائبه‌ها برای همیشه بسته شده و از آن مهم تر، موضوع حیاتی سلامت آب رود ارس به نوعی تضمین گردد؛ راهکاری که پیام روشنی برای همسایگان کشورمان هم دارد تا دریابند که طرح موضوعات مرتبط با رودی که ارتباط تنگاتنگی با حیات شمار زیادی از هموطنان مان دارد، دستمایه خوبی برای پیگیری مناقشاتشان با دیگر کشور‌ها نیست.
ایوانیوز
