- فرهنگی

نگاهی به زندگی نجف دریابندری مترجم شهیر ایرانی

نگاهی گذرا بر زندگی نجف دریابندری، نویسنده و مترجم فقید خوزستانی که امروز چشم از جهان فرو بست.

 
دبیرستان رازی آبادان در سال ۱۳۲۵ خورشیدی دانش‌آموزی را از دست داد که شاید اگر دست او به دهانش می‌رسید، هیچگاه تاریخ فرهنگ خوزستان، نجف دریابندری را در خود ثبت نمی‌کرد.

به گزارش فارس پس از حضور انگلیسی‌ها در تأسیسات نفتی آبادان و تردد آنان در سطح شهر و کاربرد آن روزهای زبان انگلیسی، نجف را به یادگیری زبان انگلیسی علاقه‌مند کرد و به‌طور خودآموز به فراگیری این زبان پرداخت.

دریابندری در سال ۱۳۳۲ اولین اثر خود را که ترجمهٔ کتاب معروف وداع با اسلحه، نوشتهٔ ارنست همینگوی بود، برای چاپ به تهران فرستاد، هم‌زمان با چاپ این کتاب در سال ۱۳۳۳، به دلیل فعالیت‌های سیاسی در آبادان و یک‌سال پس از کودتای ۲۸مرداد به زندان افتاد و پس از یک سال به زندان تهران منتقل شد.

در زندان به مسائل فلسفی علاقه‌مند شد و در مدت حبس، کتاب تاریخ فلسفه غرب اثر برتراند راسل را ترجمه کرد که بعدها توسط انتشارات سخن به چاپ رسید، او پس از تحمل چهار سال حبس، در سال ۱۳۳۷ از زندان آزاد شد و به کارهای مختلفی روی آورد.

پس از آزادی در نهایت به عنوان سردبیر در انتشارات فرانکلین مشغول به کار شد. در آنجا به ترجمه آثار ادبی رمان‌نویسان و نمایشنامه‌نویسان معروف آمریکایی پرداخت و کتاب‌هایی همچون پیرمرد و دریا اثر ارنست همینگوی و هاکلبری فین اثر مارک توین را ترجمه کرد.

پس از آن؛ با همکاری همسرش فهیمه راستکار کتاب مستطاب آشپزی، از سیر تا پیاز را منتشر کرد.

نجف؛ در دوران زندان با آشپزی آشنا شد و پس از آزادی با توجه به ذائقه ماجراجوی -ذائقه ماجراجو عبارتی است که دریابندری و راستکار به کار می‌برند- وی و همسرش آشپزی به یکی از سرگرمی‌های ایشان تبدیل شد. داستان ایده نگارش کتاب آشپزی نیز به سال‌ها پیش برمی گردد؛ به شبی که زهرایی در غیاب فهیمه راستکار مهمان دریابندری بود و در هنگام صرف شام که خوراکی مکزیکی و دست‌پخت دریابندری بود ایده اولیه نگارش کتاب شکل می‌گیرد.

دریابندری مدت ۱۷ سال با مؤسسهٔ فرانکلین همکاری کرد و در حدود سال ۱۳۵۴ همکاری خود را با این مؤسسه قطع کرد. پس از آن برای ترجمه متون فیلم‌های خارجی با سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران قرارداد بست. پس از انقلاب به‌طور جدی به ترجمه و تألیف پرداخت؛ از جمله آثار وی می‌توان به ترجمه کتاب‌های یک گل سرخ برای امیلی و گور به گور نوشته ویلیام فاکنر، رگتایم و بیلی باتگیت اثر دکتروف، معنی هنر از هربرت رید و پیامبر و دیوانه نوشته جبران خلیل جبران اشاره کرد.

او به مناسبت ترجمه آثار ادبی آمریکایی جایزه تورنتون وایلدر از دانشگاه کلمبیا گرفت. 

او در آبان‌ماه 93  نیز در پی سکته مغزی در بیمارستان بستری شد و پس از بهبودی حالش در آذرماه همان سال  از بیمارستان مرخص شد.

در تاریخ ۱۰ مرداد ۱۳۹۶ کمیته ملی ثبت میراث ناملموس در سالن کانون فرهنگی فجر تشکیل جلسه داد و در این جلسه نجف دریابندری به‌عنوان گنجینه زنده بشری در میراث خوراک در فهرست حاملان میراث ناملموس (نادره‌کاران) به‌ثبت رسید.

نجف دریابندری؛ امروز ۱۵ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۹ پس از تحمل یک دوره‌ٔ طولانی بیماری در سن ۹۰ سالگی در تهران درگذشت.

 

فاران مرتضایی وحید

دیدگاهتان را بنویسید