مهارت حل مسئله چیست؟

مهارت حل مسئله فرایندی ذهنی است که هدف نهایی آن رد کردن موانع و پیدا کردن بهترین راه حل ها برای مشکلات است. تعریف بهترین راه کار به صورت کلی امکان پذیر نیست و هر فرد با توجه به دانش و تجربیات قبلی خود، شرایط و موقعیت فعلی روش هایی را ارائه می کند. برخی مواقع نیاز است تا افراد به مطالعه و افزایش دانش بپردازند یا بداهه عمل کردن و استفاده از خلاقیت در مواقعی می تواند روش مناسبی باشد. به همین دلیل یاد گیری مهارت های حل مسئله می تواند تاثیرات بسیاری در افزایش کیفیت زندگی و احساس شادی داشته باشد. 

جالب است بدانید بسیاری از محققان معتقدند توانایی و مهارت های حل مسئله تاثیر بسیاری در سلامت ذهنی دارد و اگرچه افراد ریشه و دلیل مشکلات خود را اتفاقی تلخ می دانند اما این نحوه کنار آمدن با انهاست که در سلامت ذهنی تاثیر گذار است. همچنین ثابت شده است افرادی که توانایی حل مسئله ضعیف تری دارند بیشتر موجب مشکلاتی مانند افسردگی هستند.

روش حل مسئله

یکی از راهکار های پرکاربرد استفاده از روش حل مسئله دایره ای است. این روش دو مرحله شامل بهبود و تدوین استراتژی و طبقه بندی و افزایش دانش می باشد. ممکن است افراد این مراحل را با جدیت کامل طی نکنند یا از انها به سرعت رد شوند که باعث می شود این مهارت را به خوبی یاد نگیرند. همچنین ممکن است برخی در یک مرحله بماند اما همانطور که از اسم این روش پیداست باید به درستی مراحل را طی کنید و در صورت نتیجه نگرفتن، استراتژی های بهتری استفاده کنید و دانش خود را افزایش دهید.

پرورش مهارت حل مسئله

روش هایی جهت بهبود و افزایش مهارت های حل مسئله وجود دارد که استفاده از آنها می تواند به کمکتان بیاید. این روش ها عبارتند از:

۱. شناسایی مسئله

این کار ممکن است سطحی و پیش پا افتاده به نظر برسد اما تصور کنید یک مسئله خیلی مهم و ساده در زندگی تان وجود دارد اما تمامی تلاش های شما برای حل آن بی نتیجه می ماند. اگر کمی دقیق تر به مسئله دقت کنید ممکن است متوجه شدید تنها بخشی از این مسئله به عنوان مشکل در نظر گرفته شده است اما مشکلات دیگری نیز در رابطه با آن وجود دارد.

۲. تعریف مسئله

قدم دوم در حل مسئله تعریف درست آن می باشد. در واقع پس از شناخت مسئله باید به طور کامل آن را برای خود تعریف کنید که بتوانید راه حل هایی جهت حل مشکلات ارائه دهید. توجه کنید که در تعریف مسئله نکاتی مانند قابلیت سنجش، عینی و اختصاصی بودن اهمیت دارند و باید پس از تعریف ان بتوانید به هدف برسید.

۳. مهارت حل مسئله / تدوین استراتژی

پس از دو قدم دیگر در مرحله سوم باید یک راه کار عملی ارائه دهید. بدیهی است که نمی توان از یک استراتژی یا روش کلی در این بخش استفاده کرد و با توجه به شخصیت و افکار، شرایط فردی و موقعیتی که در آن قرار گرفته اید تصمیم هایی بگیرید.

البته تصمیم گیری درست و بداهه عمل کردن در شرایط بحرانی سخت تر می باشد اما با این حال بیشتر افرادی که در این مرحله موفقیت آمیز عمل نمی کنند به اختلالات شخصیتی یا افسردگی و… مبتلا می شوند.

۴. منظم کردن اطلاعات

پیش از هر اقدامی بهتر است اطلاعاتی که در دسترس دارید را مرتب کرده و طبقه بندی کنید. بدین ترتیب می توانید میزان آگاهی خود از موضوع را سنجیده، ابهامات را پیدا کنید و به دنبال اطلاعات جدیدتر بگردید.

۵. اولویت بندی

منابع ما در اکثر بخش ها مانند مالی، زمانی یا موارد دیگر محدود هستند. بدین ترتیب بهتر است برای مسائل اولویت بندی کرده و آنهایی که ارزش وقتتان را ندارد دور بی اندازید و انرژی خود را روی مسائل مهم تر بگذارید.

۶. تحلیل و بررسی

یکی از مهم ترین اقدام ها نظارت و تحلیل روند پیشرفت می باشد. در صورتی که روش و استراتژی مورد استفاده باعث پیشرفت نمی شود نیاز دارید تا راهکار و هدف خود را بازبینی کنید.

همچنین به این نکته توجه کنید که مقدار اعتماد به نفس شما در نوع نگاهتان به پیشرفت تاثیر بسیاری دارد و باید از خطاهای شناختی نیز جلوگیری کنید.

۷. نتیجه گیری

در صورتی که راه حلی برای مسئله پیدا کردید باید نتیجه آن را بررسی کنید. ایا این روش بهترین مسیر برای برطرف کردن مشکلات است و به نتیجه دلخواه شما ختم می شود؟ این ارزیابی با توجه به نوع مسئله می تواند سریع (مانند بررسی جواب یک مسئله ریاضی) یا کند (مانند بررسی نتایج جلسات روان درمانی) پیش برود.

۸. استفاده از گستره یا RANGE

دنیای امروز هرچه بیشتر به سمت تخصصی شدن پیش می رود اما این تخصصی شدن و تمرکز تنها روی چند موضوع معایبی ندارد؟! سال ها پیش یک پروژه در کشور آمریکا اجرا شد که در ان مسائل بزرگی که برای متخصصان سازمان های معروف مانند ناسا سال ها غیرقابل حل بود در دسترس عموم قرار می گرفت. بسیاری از این مسائل طی چند ماه توسط افرادی حل می شدند که غیر مرتبط ترین شغل ها را نسبت به مسئله طرح شده دارند اما با موارد مشابهی نیز روبرو شده اند.

منبع:بیتوته