- فرهنگی

انتشار کتاب «پل‌بند شادُروان شوشتر؛ پلی به بلندای تاریخ»

 کتاب «پل‌بند شادروان شوشتر؛ پلی به بلندای تاریخ» نوشته عبدالرحیم سوارنژاد چاپ، منتشر و در سرای افضل شوشتر رونمایی شد.

  این کتاب که پل تاریخی شادروان را مورد بررسی و مطالعه قرار می‌دهد حاصل تلاش عبدالرحیم سوارنژاد، از نویسندگان و مفاخر ادبی، شوشتر است.

پل شادُروان شوشتر یا بند قیصر قدیمی‌ترین پل ایران و یکی از قدیمی‌ترین پل‌های جهان و مربوط به دوران ساسانی است. این پل‌بند بزرگ‌ترین پل‌بند سنگی جهان یکی از میراث جهانی یونسکو و یکی از بخش‌های سیزده‌گانه سیستم آبی‌ـ‌تاریخی شوشتر است. پل شادروان شوشتر دارای ۴۴ دهنه بوده که اکنون برخی دهانه‌های آن از بین رفته ‌است. وصف ساخت این پل در شاهنامه فردوسی آمده ‌است. فردوسی معمار پل را برانوش سپهدار اسیر شده رومی معرفی می‌کند که در ازای ساخت پل به او وعده آزادی داده می‌شود و پس از ساخت آزاد می‌گردد.

بند قیصر یا پل شادُروان شوشتر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۷۸ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. در سال ۲۰۰۹ نیز این پل‌بند به همراه ۱۵ اثر تاریخی‌ـ‌آبی دیگر شوشتر به صورت یکجا در نشست سالانه کمیته میراث جهانی یونسکو در ۲۶ ژوئن ۲۰۰۹ (پنجم تیر ۱۳۸۸) در شهر سویل اسپانیا با احراز معیارهای ۱، ۲ و ۵ با عنوان نظام آبی‌ـ‌تاریخی شوشتر به عنوان دهمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو با شماره ۱۳۱۵ به ثبت رسید.

پیشینه ساخت این پل‌بند مربوط به دوره شاپور اول ساسانی است و براساس شواهد و مدارکی به دستور وی ساخته شده است. پل‌بند شادروان در ۳۰۰ متری جنوب بند میزان، در شمال غربی شوشتر بر روی شاخه اصلی رود کارون ساخته شده است و در حال حاضر بقایای آن در کنار پل آزادگان به چشم می‌خورد.

انتشار کتاب «پل‌بند شادُروان شوشتر؛ پلی به بلندای تاریخ»

برای ساختن این پل بند مسیر رودخانه را توسط سنگ‌های تراش و منظم فرش کرده و به وسیله بست‌های فلزی به هم محکم کرده‌اند. شادروان به معنی فرش و بساط گرانمایه و منقش است و چون از بند میزان تا شادروان کف رودخانه را توسط سنگ‌های تراش منظم فرش کرده‌اند به شادروان معروف است. یکی از دلایل ساخت این پل‌بند عظیم به خاطر بالا آوردن و آرام کردن جریان آب توسط پی و پایه‌های پل‌بند شادروان و ورود آن به نهرداریون برای آبیاری مزارع میان آب بوده است.

عرض پی‌های پل هفت متر و عرض دهانه‌های آبرو آن هشت متر است و ارتفاع از تاج تا کف پل به  ۱۰ متر می‌رسد. در ساختمان این پل‌بند از سنگ‌های تراشیده شده که به وسیله بست های فلزی به هم مرتبط شده‌اند استفاده شده است. درمورد ساخت این پل گفته‌های بسیاری بیان شده است. از جمله اینکه برای ساختن این پل‌بند از نیروی ۷۰ هزار نفری اسرای رومی که شاپور اول در جنگ با روم اسیر کرده بود استفاده شده است. می‌توان گفت این بنای عظیم از ارکان اصلی شبکه آبیاری قدیم میان آب محسوب می‌شود. نویسنده کتاب «مجالس المؤمنین» در این مورد گفته است که پادشاه ساسانی پس از شکست قیصر روم اسیران رومی را به فرماندهی برانوش برای ساختن پل‌بند عظیمی در شوشتر مستقر کرده و در ازای آزادی آنها ساختن بند میزان را خواستار شد به گفته شاهنامه فردوسی سه سال ساختن پل‌بند شادروان طول کشیده است.

پل‌بند شادروان در دوره صفوی و حکومت فتحعلی خان حاکم شوشتر مرمت شده است. در زمان حکمرانی میرزا حشمت‌الدوله (نیمه دوم قرن ۱۳ قمری) هفت چشمه ویران شده آن بازسازی شد. در سال ۱۳۱۱ نیز نظام‌السلطنه مافی قصد مرمت پل را داشته ولی به علت طغیان نتوانسته این کار را به انجام برساند. در سال ۱۳۸۰ خورشیدی اولین فعالیت مرمتی پل‌بند پس از انقلاب اسلامی صورت گرفت و ۲ دهانه از پل مرمت شد.

خوزنیوز

دیدگاهتان را بنویسید