بهاء طاهر نویسنده، رمان‌نویس و مترجم پیش‌کسوت مصری که اولین جایزه بوکر عربی را از آن خود کرده بود و از منتقدان رژیم‌های عربی بود، در ۸۷ سالگی دار فانی را وداع گفت.

طاهر که در استان جیزه به دنیا آمده بود مدرک لیسانس خود را سال ۱۹۵۶ در رشته تاریخ در یافت کرده بود و پس از آن هم در دانشگاه قاهره در رشته رسانه تحصیل کرد.

طاهر در فاصله سال‌های ۱۹۵۶ تا ۵۷ مترجم دولتی سازمان ملل بود وتا سال ۱۹۷۵ به عنوان کارگردان تئاتر فعالیت می‌کرد.

اقتباس از رمان «عمه صفیه و خانقاه» برای ساخت سریال تلویزیونی درباره مسایل استعماری انگلیس در مصر و محبوب شدن آن در بین مردم، وی را به عنوان نویسنده به عموم مردم مصر معرفی کرد.

وی اولین برنده جایزه بوکر عربی در سال ۲۰۰۸ برای رمان «واحه غروب» بود که در آن به موضوع استعمار انگلیس در مصر پرداخته است.

طاهر نویسنده رمان‌ها و مجموعه داستان‌های متعددی بود که «شرق درخت خرما»، «ضحی چنین گفت»، «عشق در تبعید»، «نقطه نور» و «نمی‌دانستم طاووس‌ها کجا پرواز می‌کنند» از جمله آنهاست.

وی در جوانی همسو با اهداف جناح چپ حرکت می‌کرد و از حامیان برنامه توسعه جمال عبدالناصر برای مصر بود و پایان دادن به این سیاست توسط انور سادات را یک فاجعه برای مصر می‌شمرد. وی هر چند خود را پان عربیست می‌دانست اما معتقد بود در رژیم‌های عربی امروز چیز خوبی مشاهده نمی‌شود و منتقد آنها بود.

وی در رمان «شرق النخیل» یا «شرق درخت خرما» از زبان یک دانشجوی فلسطینی، چگونگی همراهی انگلیسی‌ها و یهودیان صهیونیست را برای اشغال و غصب شهرها و خانه‌های فلسطینیان و فشارهای جسمی و روحی ـ روانی نظامیان انگلیسی بر مبارزان فلسطینی برای تسلیم خانه و کاشانه‌شان را روایت کرده است.

رمان‌های این نویسنده به زبان‌های متعددی ترجمه شده‌اند. رمان «واحه غروب» به ترجمه رحیم فروغی از سوی انتشارات نیلوفر به فارسی ترجمه شده‌ و به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، یونانی، نروژی، ایتالیایی و بوسنیایی نیز ترجمه شده‌است. «عشق در تبعید» و «زمستان ترس» وی نیز از دیگر کتاب‌های اوست که به فارسی برگردانده شده‌اند.

طاهر جوایز دیگری ازجمله جایزه دولتی سپاس مصر، جایزه بهترین رمان ترجمه شده در ایتالیا و جایزه ادبی مبارک (سال ۲۰۰۹) را هم دریافت کرده‌است اما بها طاهر این جایزه را در سال ۲۰۱۱ در جریان اعتراضات مردم مصر علیه حسنی مبارک پس داد و گفت: وقتی دولت مبارک خون مردم شریف مصر را می‌ریزد او نمی‌تواند چنین جایزه‌ای را داشته باشد. همچنین وزارت فرهنگ فلسطین، نشان غسان کنفانی را به پاس قدردانی از نقش این نویسنده مصری در پیشبرد ادبیات عرب، به طاهر اعطا کرد.

مهر