یکی از ابعاد مهم عملکردی گلزار شهدا، اهمیت و تأثیر تاریخی و فرهنگی آن است. مزار شهید می‌تواند به عنوان یک سند، مانع از تحریف یا فراموشی تاریخ و فرهنگ در اذهان شود. مزار شهدا، سنگ مزارها، عکس‌ها و نوشته‌های روی مزار مهمترین اثر مستند و ماندگار تاریخ انقلاب اسلامی در کشور است و هر طرح آگاهانه یا غافلانه‌ای که منجر به حذف یا تغییر محتوایی این اثر ارزشمند شود، طرحی در جهت تضعیف تاریخ انقلاب اسلامی محسوب می‌شود؛ باوجود این شاهدیم در جریان بازسازی، بهسازی، سامان دهی یا هر طرح دیگری درمورد اشیا و آثار و اماکن تاریخی گذشته، همه دقت‌ها صورت می‌گیرد تا روند بازسازی، هیچ تغییری در محتوای آثار ایجاد نکند، اما متأسفانه وقتی به مزار شهدا و اسناد تاریخی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس می‌رسیم، گویا اصولا این‌ها اسناد تاریخی نیستند و هنگام بازسازی و بهسازی، توجهی به حفظ اصالت و محتوای آن‌ها نمی‌شود.
این همه در حالی است که حتی بیگانگان نیز بار‌ها و بار‌ها به اهمیت مزار شهدا در جمهوری اسلامی و جنبه مردمی و خاص آن اشاره و تأکید کرده اند و جای تأسف است که دیگران باید سرمایه هایمان را به ما بشناسانند. در ادامه نمونه‌هایی از این اظهارنظر‌ها را می‌خوانید.
پیش از اعلام جنگ به ایران، از مزار شهدا دیدن کنید
مایکل ایگناتیف، استاد کالج دولتی کندی در دانشگاه هاروارد و نویسنده نیویورک تایمز، در سفری که برای سخنرانی درباره حقوق بشر به ایران دارد، پس از بازدید از بهشت زهرا (س)، به نومحافظه کاران آمریکا توصیه می‌کند پیش از اعلان جنگ به ایران، از مزار شهدا دیدن کنند: «در جنوب تهران، قبرستان بزرگی وجود دارد که به کشته شدگان جنگ اختصاص داده شده است.
این شهر بزرگ مردگان، با ایستگاه متروی مجزا و فروشگاه‌های خاص خود، به هیچ وجه به گور‌های یک شکل و کاملا معمولی ردیف به ردیف گورستان ملی آرلینگتون شباهت ندارد؛ هرفرد کشته شده به اندازه مرتبه و درجه شهادت خود، دارای مرقد خاص، شامل یک قاب شیشه‌ای است که در جایگاهی ویژه روی قبر قرار گرفته است؛ این محفظه‌های شیشه‌ای با تصاویر ماتی از مردان جوانی پر شده است که برخی کلاه جنگی بر سر یا پیشانیبندهای قرمز دارند؛ در برخی عکس‌ها سلاح به دست و در برخی دیگر در حال غذا خوردن با دوستان در سنگر هستند.
در کنار عکس‌هایی که به زردی گراییده، یک قرآن یا نسخه بی رنگ از اشعار فارسی و تعدادی گل پلاستیکی وجود دارد. در مواردی هم تخم مرغ‌هایی دیده می‌شود که خانواده‌های ایرانی در آغاز سال از آن استفاده می‌کنند. به نظر می‌رسد این قبر‌های کوچک برای همیشه باقی خواهند ماند. هر کدام از آن‌ها نشانگر تلاش خانواده‌ها برای این است که جاودانگی و زنده بودن برخی مردان جوان را اعلام کنند که در اوج مقاومت ایرانی‌ها در مقابل اشغالگران کشته شده اند.
مذهب ایران، اسلام و شیعه است که مکتب شهادت است. فرهنگ شیعه، مفاهیمی از طلب مرگ را در خود دارد که شامل گذشتن از جان و خون است. هر نومحافظه کار آمریکایی که شرط می‌بندد رژیم ایران تحت تأثیر انزوا، محاصره، تحریم و محکومیت بین المللی فرو می‌ریزد، باید از این مزار شهدا دیدن کند؛ حکومت‌های انقلابی معتقد به خون قربانیان جنگ، دلایل خوبی دارند که اعتقاد داشته باشند در برابر فشار بیرونی، رسوخ ناپذیر هستند.» همشهری، ۲۸ آبان ۸۸
هنر این است که دست نخورده حفظش کنید
دانشجویان، گردشگران و خبرنگاران اروپایی بسیاری نیز تاکنون از بهشت زهرا (س) دیدن کرده و تحت تأثیر فضای خاص و متفاوت آن قرار گرفته اند؛ از جمله یک خبرنگار غیرمسلمان که تعبیرش از گلزار شهدا این بود: «این مجموعه در دنیا بی نظیر است. هنر شما این است که این مجموعه را دست نخورده حفظ کنید تا مصنوعی نشود.»
یک دانشجوی آلمانی نیز می‌گفت: «من دنبال حوض خون می‌گردم.» حوض خونی سمبلیک که بسیاری از شهدا کنار آن عکس گرفته بودند، ولی حالا در طرح سامان دهی تخریب شده است». (اداره فرهنگی بهشت زهرا (س))
شهرآرا نیوز
