یکی از مکان‌های دیدنی استان آذربایجان شرقی، روستای لیقوان است که همه آن را با پنیر معروفش، پنیر لیقوان می‌شناسند. این روستا، در ۳۶ کیلومتری شهر تبریز قرار دارد.
روستای لیقوان در استان آذربایجان شرقی و در ۳۶ کیلومتری شرق تبریز و ۲۴ کیلومتری جنوب شهرستان باسمنج در دامنه کوه سهند قرار گرفته است. این روستا در دهستان «میدان‌چای»، بخش مرکزی شهرستان تبریز قرار دارد. لیقوان از جنوب غربی با روستای «سفیده خوان»، از شمال با «بیروق»، از شرق به «متنق ایرنق» و از جنوب به رشته کوه‌های سهند و روستای «سهند اوا» منتهی می‌شود.
این روستا در دره‌ای باصفا و در دامنهی کوه سهند جای گرفته است و همواره تحت تأثیر اقلیم سردسیری سهند قرار دارد. سراسر دره لیقوان تا سهند را گدازه‌های آتشفشانی پوشانده و آب‌وهوای آن در زمستان‌ها بسیار سرد و در تابستان‌ها معتدل و مطبوع و بی‌نظیر است. همین آب‌وهوای عالی، دامنه‌های زیبا و بکر و ارتفاعات سهند و همچنین مراتع، چمنزارها و گلزارهای زیبا موجب توجه به این منطقه شده و در آن امکاناتی برای بازی‌های زمستانی، کوه‌نوردی و ماهی‌گیری احداث شده است.
در گذشته نام این روستا «وان» بوده است که به مرور زمان به «لوان» و بعدها به لیقوان تغییر کرده است. در زبان محلی مردمان این منطقه به لیقوان «لوان» یا «لیوان» گفته می‌شود و به معنی آب‌های گرمی است که از دامنهی سهند و از آثار آتشفشانی جاری می‌شوند.
از دلایلی که لیقوان به‌صورت پلکانی شکل گرفته است، اهمیت زمین‌های کشاورزی است بنابراین خانه‌ها را روی صخره‌ها ساخته‌اند. معروفیت این روستا بیشتر به‌دلیل داشتن یکی از پنیرهای خوش‌مزه‌ی ایران یعنی پنیر لیقوان است. اما در این روستا جاذبه‌های دیگری نیز وجود دارد که شما را تشویق به سفر به این منطقه می‌کند. «دره‌ی لیقوان» یا «دره سی»، چشمه‌ی آبگرم، پل «حاج‌سالار» و عمارت سنگی لیقوان از جمله آن‌ها است.
لیقوانی‌ها، مردمانی دامدار و کشاورز هستند که به گشت محصولاتی چون سیب گردو، سیب، گلابی، سیب زمینی، نخود، جو، گندم می‌پردازند و مهم‌ترین و معروف‌ترین تولید آن‌ها پنیر خوش‌مزه‌ی لیقوان است. دیزی یا آبگوشت مخصوص لیقوان (پیتی)، یارما شورباسی، اوماج آشی و قورما نیز از جمله غذاهای محلی این روستا است. صنایع‌دستی مردمان لیقوان نیز شامل ظروف سفالین معروف به لیقوان قابی، لباس‌های نمدی مردانه یا شال پالتار، لباس‌های چین‌دار و مخمل زنانه یا یل تومان، لباس‌های محلی زنانه یا کوینح، جوراب‌های پشمی زنانه، جوراب‌های پشمی مردانه، چاروق، جلیقه، شال، کلاه نمدی، قالی، قالیچه، فرش، تابلو فرش‌های نفیس، جاجیم و گلیم هستند.
روستای لیقوان در عرصه‌ی تولیدات لبنی به‌ویژه پنیر، جایگاه ویژه‌ای به خود اختصاص داده است و لقب پایتخت پنیر ایران را دارد؛ این پنیر برای اولین بار در دوره‌ی قاجاریه تولید شده است. پنیر لیقوان به چند دلیل خوشمزه است؛ دلیل اول چرای دام در طبیعت بی‌نظیر این منطقه است؛ چنانچه چرای بیش صد هزار رأس گوسفند از چمنزارهای سرسبز دامنه‌های سهند و نیز نوشیدن آب‌های گوارا و معدنی جوشیده از دل کوه‌ها، عطر و طعمی منحصربه‌فرد داشته و در طول سالیان دراز طرفداران خاص خود را پیدا کرده است. وجود گیاهانی چون پونه، بابونه و قارچ… و تغذیه دام از آن‌ها نیز در طعم این پنیر مؤثر است.
دومین عامل به وجود آورنده‌ی عطر و طعم پنیر لیقوان، نحوه‌ی شیر دوشی و نیز نحوه نگهداری از مرحله دوشیدن شیر تا انتقال به کارخانه‌های لبنی است. نکته قابل‌توجه اینکه یکی از عوامل مهم و البته مخربی که تاثیر بسزایی در پائین آمدن کیفیت پنیر و دیگر فرآورده های لبنی دارد، ترکیب و حل شدن فضولات دامی در سطل شیر به هنگام دوشیدن شیر است؛ بتابراین باید از ترکیب آن پیشگیری کرد و این اصل موقع دوشیدن شیر در بین دامداران لیقوانی که برخلاف دیگر نقاط روستایی کشور، منحصرا مردان مسئولیت شیردوشی را بر عهده دارند، بخوبی رعایت شده و دامداران لیقوانی با رعایت اصول بهداشتی ویژه در موقع شیردوشی و نیز بکارگیری شگردهای ماهرانه و حتی نوع استفاده از انگشتان درگیر در این کار، نهایتا شیری عاری از هرگونه ذرات و ملحقات اضافی به شیرپزان تحویل می‌دهند تا محصولی با درجه کیفی مطلوب و خوشایند مصرف‌کننده تولید و عرضه شود. سومین عامل موثر در کیفیت پنیر تولیدی لیقوان، نحوه صافی کردن شیر توسط شیرپزها است که حتی ریزترین ذرات گردوغبار و اضافات احتمالی را از شیر می‌زداید.
ویژگی مهم پنیر لیقوان و دیگر پنیرهای تولیدی در نقاط مختلف کشور به سبک پنیر لیقوان، عدم جوشاندن شیر است، به‌عبارتی شیر بلافاصله بعد از مرحله صافی به مرحله مایه زنی فرستاده شده و باکتری‌های موجود در شیر که قرار است با جوشاندن شیر از بین بروند، با به کارگیری آب نمک غلیظ در مراحل تولید، نگهداری و مصرف، به‌طور کامل از بین رفته و استریل می‌شود. پنیر تولید شده به این سبک و سیاق، به‌دلیل آنکه تمامی باکتری‌های مضر موجود در شیر به‌علت نگهداری مستمر و مداوم پنیر در آب نمک به‌طور کامل از بین رفته، هیچگونه لطمه‌ای به سلامتی مصرف‌کنندگانش وارد نمی‌سازد.
