سعدی فقط در بوستان و گلستان و اشعار دلنشینش خلاصه نشده و گنجینه ارزشمند به یادگار مانده از او این روزها بهانه خوبی برای تولید بازی‌های فکری متنوع و ساخت انیمیشن شده است. دوستداران سعدی که در عالم هنر دستی بر آتش دارند تمام تلاش خود را برای به صحنه آوردن مفاخر انجام می‌دهند.
نمونه آن مجموعه پویانمایی «سفرهای سعدی» است که در ۲۶ قسمت و با موضوع حکایت‌های بوستان سعدی در صداوسیمای مرکز فارس تولید شده است. الهام نادری فرید، تهیه‌کننده «سفرهای سعدی» است و در این گفت‌وگو از علاقه و دغدغه خود و تیمش در تهیه یک مجموعه قابل دفاع درباره سعدی می‌گوید و به مشکلات پیش روی تولید انیمیشن و ضرورت حمایت از آن اشاره می‌کند.
خانم نادری فرید این تصور وجود دارد که معمولاً دست سازندگان در انیمیشن بازتر از فیلم سینمایی است، اما چرا کمتر انیمیشن‌هایی درباره مفاخر ایرانی ساخته می‌شود؟
در وهله نخست به دلیل گران بودن صنعت انیمیشن و نبود سرمایه‌گذار در سینما و تئاتر است. بسیاری از تولیدکنندگان بخش خصوصی در این عرصه هم وارد نمی‌شوند و بار تولید برعهده تلویزیون و معدود ارگان‌های دولتی یا وابسته به دولت مانند اوج یا ستاد اجرایی فرمان امام(ره) است که آن‌ها نیز براساس سیاست‌های سازمانی خود کار می‌کنند و ممکن است تولید انیمیشن سعدی و دیگر مفاخر ایران اولویت چندم باشد. از طرف دیگر در مورد مفاخر ایرانی سخت‌گیری‌های بسیاری وجود دارد که این امر با واقعیت فانتزی انیمیشن به معنای انیمیشن کودک و نوجوان کمی متفاوت است و اقتباس آزاد ضرورت دارد؛ اما وقتی پای اقتباس آزاد در میان باشد دیگر نمی‌توانید ۱۰۰درصد به متن متعهد باشید و ترس از قضاوت شدن‌های پس از ساخت موجب می‌شود کمتر تهیه‌کننده‌ای به سراغ ساخت انیمیشن با موضوع مفاخر ایرانی برود.
اغلب انیمیشن‌های سعدی حول حکایت‌های بوستان و گلستان می‌چرخد، اما شما روی یک بخش پردردسر آن دست گذاشتید و سفرهای سعدی را به نمایش کشیدید.
سفرهای سعدی طرحی بود که از سوی صداوسیمای مرکز شیراز به ما پیشنهاد شد، البته ۱۲ سال پیش گروهی هم اقدام به ساخت آن کرد اما این طرح در همان ابتدا متوقف ماند. پس از ۱۰ سال از طرح اولیه ساخت این سریال به ما پیشنهاد شد که با گروهی از نویسندگان به سرپرستی عباس کریمی عباسی فیلم‌نامه‌ها با اقتباس آزاد از آثار سعدی نگارش شود، اما سعدی خود قهرمان داستان‌هایی است که روایت می‌شود و در خط سفری است که انجام می‌دهد. دلیل این انتخاب هم این بود که همکاران بسیاری حکایت‌های سعدی را به شیوه روایی در قالب انیمیشن تولید کرده بودند و با وجود اینکه کار با بیش از ۱۰۰ کاراکتر و بیش از ۵۰ لوکیشن بسیار سخت بود اما با حضور گروهی دلسوز، کاربلد و حمایت صداوسیمای مرکز شیراز تولید شد.
به این فکر کردید که یک نسخه سینمایی از آن دربیاورید؟
نسخه سینمایی از پروژه سعدی ساختن خیلی جای کار دارد. البته صحبت‌هایی با صداوسیمای مرکز شیراز انجام شده بود، اما نسخه سینمایی هزینه‌های بالاتری می‌خواهد و مهم‌تر اینکه باید جذابیتی داشته باشد که افراد را به سینما بکشاند. امروز با یک کلیک در اینترنت همه چیز در اختیار افراد قرار می‌گیرد؛ اگر بخواهیم فقط بودجه‌ای از سازمان بگیریم و کاری تولید کنیم به نظرم اتلاف وقت است و ما نمی‌خواهیم به آن سمت و سو برویم. خوشبختانه برای سفرهای سعدی اتفاق‌های خوبی افتاد و با توجه به محدودیت‌های مالی با نمره بسیار بالایی در گزینش کیفیت پذیرفته شد.
مرکز سعدی‌شناسی بارها بر ساخت زندگی مفاخری همچون سعدی در قالب انیمیشن و فیلم تأکید کرده؛ اما چرا چنین مراکز و نهادهایی به این عرصه ورود نمی‌کنند و همه چیز در حد حرف باقی می‌ماند؟
این را باید از مرکز سعدی‌شناسی بپرسید، شاید بحث مالی مطرح است. البته بسیاری از سازمان‌ها و ارگان‌ها پیشنهاداتی برای ساخت انیمیشن دارند؛ اما ممکن است بودجه لازم را برای سرمایه‌گذاری نداشته باشند. ما برای پروژه خودمان سعی کردیم کمک مالی یا مشارکت بگیریم و اتفاقاً بنیاد سعدی‌شناسی نیز در جریان ساخت پروژه بود. ما آثار خوبی درباره سعدی داشتیم و قطعاً آثار بهتری نیز ساخته خواهد شد؛ اما اگر واقعاً می‌خواهیم فرهنگمان را به دنیا صادر کنیم باید پای کار بیاییم و برای ساخت انیمیشن درباره سعدی یا مفاخر دیگر ایران بودجه را پیش‌بینی کنیم.
دنیا به این سمت رفته که سریال‌های انیمیشن باکیفیت تولید کند، در ایران هم ارگان‌های مختلف علاقه‌مندند به انیمیشن بپردازند؛ اما هزینه‌ای بابت آن نمی‌شود یا به قدری اندک است که نمی‌توان با آن یک کار خوب ساخت. به همین دلیل است که بیشتر انیماتورهای خوب ما از ایران رفتند یا با کمپانی‌های خارجی کار می‌کنند.
پس مشکل اصلی ما برخورداری از تکنیک‌های روز نیست؟
خیر! انیماتورهای ایرانی با تکنیک روز کار می‌کنند و همان طور که گفتم با شرکت‌های اروپایی و آمریکایی همکاری دارند؛ اما اینکه در ایران برای آن تکنیک چقدر هزینه شود مسئله است.
در حال حاضر برای یک انیماتور چقدر هزینه می‌شود؟
مصوبه بودجه‌ای که سیمای استان‌ها برای سال ۱۴۰۰ تصویب کرده بین ۳ تا ۵/۳ میلیون تومان برای هر دقیقه از پیش‌تولید تا صداگذاری است در حالی که انیماتوری که با یک شرکت درجه دو یا سه ترکیه‌ای کار می‌کند دست‌کم برای انیمیت کردن ۱۰ تا ۱۵ میلیون تومان دریافتی دارد. به طور مثال در انیمیشن‌های دنیا مطرح‌ترین افراد صداپیشه هستند؛ اما اینجا شاید یک دوبلور جای چند نقش حرف بزند البته ما در سفرهای سعدی این کار را نکردیم و هر نقش مکمل، دوبلور دیگری داشت؛ اما متأسفانه این هزینه‌ها در صداوسیما اتفاق نمی‌افتد و سرمایه‌گذار خصوصی هم به دلیل اینکه انیمیشن یک کار زمانبر است سراغش نمی‌آید و ترجیح می‌دهد روی سینمایی سرمایه‌گذاری کند که سوپراستار دارد.
قدس آنلاین
